Teken van het beest

zong de straatjeugd in 1929. In januari van dat jaar voltrok zich in het Gronings-Friese grensgebied het drama, dat in de kranten van die tijd een 'nog nooit zoo wreede en afschuwelijke moord' werd genoemd. De straatmuzikant en geduchte stroperscherpschutter IJje Wijkstra doodde in koelen bloede de vier politieagenten, die waren uitgestuurd om IJje's bijslaap Aaltje Wobbes te arresteren. Aaltje moest zich voor de rechter verantwoorden, omdat zij haar vijf jonge kinderen had verlaten en bij de vrijgezel IJje was ingetrokken. Hoe komt zo iemand als IJje Wijkstra, die niet slechter was dan elk van ons, ertoe om op een mooie winterochtend vier mensen te doden? Misschien heeft het feit dat hij in het sterrenbeeld van de Schorpioen - het Teken van het Beest - geboren werd, een rol gespeeld. Onafhankelijk van elkaar vatten de schrijver Rink van der Velde en de filmer Pieter Verhoeff het plan op om het drama van Grootegast na vijftig jaar in roman en film gestalte te geven. Verhoeff had al een eerste versie van een scenario klaar toen Van der Velde in 1978 zijn boek publiceerde. Uit deze oorspronkelijk in het Fries verschenen roman onder de titei 'De houn sil om jim bylje' werd door Verhoeff geput bij het maken van het definitieve script, uiteraard in overleg met de romanschrijver, die de regisseur ook verder met raad en daad bijstond. Tegelijk met de film van Pieter Verhoeff verschijnt thans de Nederlandse vertaling van de roman van Rink van der Velde. De titel is gelijk aan die van de film, maar de verhalen zijn niet identiek. Daarom heet IJje Wijkstra in het boek Lute Woudstra en Aaltje wordt Feikje genoemd. Romancier en filmer hebben beide vastgehouden aan hun interpretatie, daarmee duidelijk makend dat het drama van Grootegast meer was dan alleen een viervoudige moord.