Zeeuwse meiden / IISG studies + essays / 34

Deze studie gaat over onze moeders, grootmoeders en overgrootmoeders. Ruim eenderde van hen heeft een deel van haar leven als dienstbode doorgebracht. De oorzaken, invulling en gevolgen van een fase als dienstbode in de levens van deze grote groep vrouwen, daarover gaat ‘Zeeuwse meiden’. De meeste dienstboden kwamen uit arbeidersgezinnen. Voor hun ouders was een dochter die als dienstbode werkte een welkome aanvulling op het vaak beperkte gezinsinkomen. Dienen was een uitzonderlijk beroep. Opvallend was vooral de grote ruimtelijke mobiliteit van dienstboden. Het dienstbodeberoep was tot aan de Tweede Wereldoorlog een van de weinige beroepen waarin vrouwen uit de arbeidende klassen over lange afstand migreerden, meestal naar de grote steden in het westen. Intrigerend was dat deze trek naar de grote stad vrouwen de kans bood om ook in maatschappelijk opzicht een stapje vooruit te doen. Zeeuwse arbeidersdochters trouwden door hun werk als dienstbode veel vaker buiten hun geboorteprovincie en met echtgenoten in ‘hogere’ beroepen dan Zeeuwse vrouwen die voor hun huwelijk in hun geboortestreek als veldarbeidster werkten en daar ook trouwden, meestal met een landarbeider. Om de betekenis van de uitoefening van het dienstbodeberoep in een toenmalig vrouwenleven te achterhalen, zijn de levenslopen gereconstrueerd van ruim 700 Zeeuwse vrouwen die tussen 1835 en 1927 geboren werden. Gegevens uit gemeentelijke bevolkingsregisters, akten van de burgerlijke stand, kadasterregisters en belastingkohieren vormen het belangrijkste bronnenmateriaal. Daarnaast bieden interviews, brieven en overheidsrapporten inzicht in de belangen van dienstboden en van hun ouders rond belangrijke keuzemomenten in de levenslopen van deze vrouwen.