Waanzinnige Twintigste Eeuw

De twintigste eeuw was een gewelddadige eeuw. Er waren de Eerste Wereldoorlog en de Oktoberrevolutie, Hitler en Stalin, de Tweede Wereldoorlog en de Chinese Revolutie, Auschwitz en andere (pogingen tot) genocide. De twintigste eeuw was ook de eeuw van de Koude Oorlog en de bewapeningswedloop. Maar er waren ook de wonderjaren 1968 en 1989. Desondanks keerde Europa terug naar de stad waar het in 1914 allemaal begon: Sarajevo. De twintigste eeuw heeft al minstens 100 miljoen slachtoffers gemaakt. Alleen al vorig jaar werd er in een vijftigtal landen ter wereld oorlog gevoerd. Het lijkt op het eerste gezicht de meest waanzinnige eeuw sinds de veertiende eeuw die Barbara Tuchman zo meeslepend beschreven heeft. Mark Heirman legt in zijn boek de grote krachtlijnen ervan bloot. Hij heeft het over de strijd van en tegen de democratie en de moderniteit, over de rivaliteit tussen de liberale en de socialistische democratie, over de permanente spanning tussen Verlichting en romantiek en over de verschillende uitgangspunten van de politieke revoluties van de 18de eeuw, de sociale revoluties van de 19de eeuw en de culturele revoluties van de 20ste eeuw. De auteur ziet nog andere tegenstellingen: de doorbraak van het Europese model en de ultieme afwijzing ervan of de triomf van de secularisatie en de terugkeer van de religie. Het zijn evenveel pogingen om deze eeuw, die de ambitie had de mens en de wereld te verbeteren, alsnog van de waanzin te redden. Ondanks al het geweld betekent de twintigste eeuw tegelijk ook de grootste stap die de mensheid ooit heeft gezet op weg naar een humanere en vredevollere wereld.