Structuralisten en structuralisme

Dit boek behandelt het structuralisme door een aantal structuralistische denkers en stromingen aan het woord te laten. Er is geen kern van 'structuralistische waarheid' die aanvaard zou worden door allen die voor structuralisten doorgaan. Eerst komt de Zwitserse linguïst Fernand de Saussure aan de orde. Deze was in taalwetenschappelijke kringen reeds lang bekend door zijn Cours de linguistique générale. De wijsgerige actualiteit van dit geschrift wordt uitvoerig toegelicht. Daarna de 'kringen' van Moskou, Petersburg en Praag. In de Russische kringen werd benadrukt dat artisticiteit weinig te maken heeft met de subjectieve denkbeelden en gevoelens van makers, doch veel met hun structurerende activiteit. Dankzij de kring van Praag kreeg de structuralistische linguïstiek wereldnaam. Meer dan de helft van het boek is gewijd aan Franse structuralisten, zoals Piaget, Lévi-Strauss, Lacan, Foucault, Cristeva, Althusser. Het boek probeert duidelijk te maken wat zij bedoelen met hun anti-humanisme. Zij menen dat men in het verleden de persoon, de 'existentie' al te zeer heeft gezien als oorsprong van zin en als verklaringsbeginsel. Zij ontkennen geenszins dat de persoon initiatieven neemt, maar wel dat hij, waar dan ook, initiatieven neemt die niet verwijzen naar een begin dat verderweg ligt, buiten de persoon. Zij zijn de mening toegedaan dat het westerse mens-centrisme bedenkelijk en gevaarlijk is voor de natuur waarin de mens is geworteld, en dus uiteindelijk ook voor de mens zelf. In de slotbeschouwing wordt geprobeerd een aantal fundamentele problemen en gezichtspunten naar voren te brengen die min of meer gemeenschappelijk zijn aan de zgn. structuralisten.