Paragone - verhandeling over de schilderkunst, eerste boek

Aan de basis van onze opvattingen over de beeldende kunsten liggen in het bijzonder de kunsttheoretische noties die in de Italiaanse Renaissance zijn ontwikkeld. Het is met name in de zogenaamde paragoni, teksten waarin twee of meer kunsten met elkaar worden vergeleken en in een hiërarchische relatie geplaatst, dat opvattingen over kunst op het scherp van de snede worden bediscussieerd. 'De Paragone van Leonardo da Vinci (1452-1519) is de eerste Renaissance-tekst waarin vier kunsten met elkaar worden vergeleken. Leonardo wil in dit traktaat bewijzen dat de schilderkunst de meest waardevolle en belangrijkste kunst is. Hij gebruikt de kenmerken van de andere kunsten voor de bepaling van het bijzondere karakter van de schilderkunst. Al doende geeft Leonardo niet alleen een definitie van de schilderkunst, maar ook zijn ideeën over beeldhouwkunst, muziek en dichtkunst. In Leonardo's Paragone is de discussie over aard en grenzen van de kunsten op zo'n fundamentele wijze gevoerd, dat we tot op heden het vocabulaire gebruiken dat hij heeft uitgewerkt om het specifieke karakter van de verschillende kunsten te omschrijven.