Op zoek naar het wezenlijke in de Nederlandse geschiedenis.

In welke mate onderscheidt de Nederlandse geschiedenis zich van die van andere volkeren? Anders gezegd, wat is nu het wezenlijke in de Nederlandse geschiedenis. In een vijftal hoofdstukken geeft Gerlof Verwey een antwoord, Na een inleidend hoofdstuk waarin de schrijver zoekt naar het typerende van de Nederlander (zelfbewust en beschouwelijk, zonder praal en pronk, genoeg hebbend aan eigen innerlijk en eigen mening) volgt een hoofdstuk gewijd aan de betekenis van het water. Hier schildert Verwey hoe water en ijs, stromen, rivieren, meren, beken en moerassen honderdduizenden jaren lang het karakter van het land hebben bepaald en ten slotte een stedencultuur in het leven hebben geroepen die het maat- schappelijk, politiek en geestelijk leven - de onderwerpen van de volgende drie hoofdstukken - hebben begeleid en richting gegeven. Waar mogelijk trekt Verwey parallellen tussen heden en verleden; flashbacks verplaatsen de lezer van nu in de tijd van toen. Hoeveel eeuwen er ook mogen zijn verstreken, hoezeer onze tijd ook mag verschillen van die van onze voorvaderen, een aantal grondtrekken blijft onveranderd, omdat ze specifiek Nederlands zijn. Dit te herkennen en te beseffen maakt dit boek zo waardevol. De auteur Gerlof Verwey, zoon van de dichter en literair-historicus Albert Verwey, oogstte eerder allerwegen lof met zijn Geschiedenis van Nederland (Levensverhaal van zijn bevolking).