Leven en overleven

Zoals zoveel Nederlandse mannen werd ook J.F.W. van Putten in 1943 opgeroepen voor tewerkstelling in Duitsland. Hij dook onder in de Noordoostpolder. Na een tweede oproep werd de grond hem te heet onder de voeten. Hij besloot via de Spaanse route te vluchten naar Engeland. Nabij Bordeaux liep hij echter tegen de lamp: hij werd opgepakt door de Grüne Polizei. Na een reeks Franse gevangenissen werd hij in oktober 1943 overgebracht naar Buchenwald, waar hij zou blijven tot aan de bevrijding van het kamp door het Amerikaanse leger van generaal Patton in april 1945. In het kamp zag en ondervond hij veel leed, ‘maar het was zeker geen opeenstapeling van ellende. Er werd ook geleefd en gelachen’. Met overlevingsinstinct, handigheid en ‘een goede engelbewaarder’ wist hij de erbarmelijke omstandigheden het hoofd te bieden. Hij kreeg het als gevangene zelfs korte tijd voor elkaar enkele SS-ers voor zich laten werken… Alle brieven die hij in Buchenwald aan zijn moeder schreef en van haar kreeg, zijn door een gelukkig toeval bewaard gebleven. Samen met zijn naoorlogse herinneringen geven deze een indringend, weinig bekend beeld van het kampleven, de wil tot leven en óverleven. Daarmee vormen deze herinneringen uit gevangenschap een uniek tijdsdocument van een van de donkerste perioden uit onze geschiedenis.