De wetenschappelijke ontwikkelingen in de radiologie en radiotherapie binnen de geneeskunde in Nederland 1896-1922

Met de ontdekking van de röntgenstralen in 1895 werd niet simpelweg een nieuw gereedschap toegevoegd aan het arsenaal van de medicus. Zoiets gebeurt pas, aldus Thomas Kuhn, als de professionele gemeenschap haar traditionele onderzoeksmethode heeft gerevalueerd. Dit historisch onderzoek besteedt aandacht aan dit proces dat zich afspeelt in een tijd toen wetenschappelijk onderzoek nog niet volledig geïntegreerd was in de academische wereld of ziekenhuizen. Aan de hand van disciplinespecifieke wetenschappelijke literatuur en discours uit die tijd wordt een indruk verkregen van deze revaluatie door de betrokken disciplines en wetenschappers in de onderzochte periode. Er kan geconstateerd worden dat er pas in 1899 academische belangstelling kwam voor het gebruik van röntgenstralen in de geneeskunde en dat er rond 1910 een keerpunt was in de klinische waardering ervan. De factoren die daarbij een rol speelden, komen uitvoerig aan de orde. Er treden enkele personen naar voren, wier inbreng niet eerder als zodanig werd herkend. Al voor het begin van de Eerste Wereldoorlog was de diagnostische radiologie op een niveau zoals het zich erna zou presenteren. Die oorlog werkte eerder remmend op de ontwikkeling in Nederland dan stimulerend, zoals vaak wordt beweerd. Een stimulerende werking kwam vooral door de ontwikkelingen in Amerika, dat tijdens die oorlog de hegemonie over het vakgebied overnam. De radiotherapie kwam trager op gang en zal pas in de volgende decennia haar volwassen stadium bereiken, ondanks de oprichting van diverse bestralingsinstituten in het tweede decennium.