De rode dominee

De rode dominee A.S. Talma Lammert de Hoop, Arno Bornebroek Dominee A.S. Talma, kamerlid en vanaf 1908 minister voor de Antirevolutionaire Partij, was de wegbereider van het CNV en een grondlegger van het sociale zekerheidsstelsel. De rode dominee is de intellectuele biografie van een vergeten icoon van de Nederlandse sociale politiek. Aritius Sybrandus Talma (1864-1916) was de ongekroonde kampioen van protestants-christelijke arbeiders in de strijd voor sociale rechten. Hij gaf gestalte aan een christelijk-sociaal alternatief voor de aantrekkingskracht van het socialisme. Als strijdbaar hervormd predikant en voorman van de negentiende-eeuwse arbeidersbeweging Patrimonium was hij inspirator van het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV). Zijn invloed op vernieuwende sociale wetgeving was bijzonder groot. Zo was Talmas ouderdomsrente voor arbeiders de voorloper van de AOW. Talma wordt met partijgenoot Abraham Kuyper in één adem genoemd als geestelijk vader van de moderne christelijk-sociale beweging in Nederland. Toch ondervond hij als sociaal wetgever bij zijn geestverwanten een tragisch politiek isolement. In de parlementaire arena verkeerde hij op gelijke voet met andere grote figuren in zijn tijd, zoals De Savornin Lohman, Troelstra, Goeman Borgesius en Colijn. Vergeleken met hen bleef het aantal historische publicaties over Talma tot dusver beperkt. Dit boek brengt hier verandering in.