Zinvol geweld

Is terreur te verantwoorden? Hoe valt terrorisme te begrijpen? Waarom blijkt terroristisch geweld in de moderne maatschappij zo onuitroeibaar? Het zijn vragen die tegenwoordig nauwelijks nog worden gesteld. Ze worden snel bedekt met de mantel der Beveiliging. Een mantel, die de innerlijke dynamiek van terreur en terrorisme verhult. Willen we deze vragen serieus nemen, dan zullen we de opkomst van terreur en terrorisme in de moderne tijd moeten bestuderen: de aanleidingen, de situaties, de legitimaties, de veroordelingen en de denkwijzen. Dit boek wil laten zien uit welke gebeurtenissen het denken over terreur of terrorisme bij Albert Camus, Jean-Paul Sartre en Maurice Merleau-Ponty voortkomt. Hoe zij erop reageerden in hun romans, filosofie, toneel of politiek activisme. Merleau-Ponty schreef, in een tijd dat het communisme een nieuwe humaniteit beloofde, een werk over humaniteit en terreur. Camus schroomde niet om zich te verplaatsen in de geest van de terrorist toen hij het toneelstuk Les justes (De rechtvaardigen) schreef. Beiden legden daarmee een dubbelzinnigheid bloot die elk Streven naar rechtvaardigheid kenmerkt: de terreur komt niet als een Kwaad van buiten, maar is inherent aan dit Streven. Ook Sartre ging deze dubbelzinningheid niet uit de weg. Er wordt ingegaan op zijn filosofie van de broederschap-terreur, zijn ambigue analyse van het stalinisme en zijn omstreden bezoek in de gevangenis aan de terrorist Andreas Baader. De onoverbrugbare verschillen tussen Camus en Sartre worden duidelijk in hun houding ten aanzien van de strijd om de dekolonisatie van Algerije. Dit is het verslag van gebeurtenissen en de reflectie daarop van drie opmerkelijke denkers uit de twintigste eeuw die de terreur en het terrorisme in hun tijd benaderden op een manier die wij ons in onze tijd niet meer durven te veroorloven. Ruud Welten (1962), filosoof, is de auteur van tal van publicaties over Franse fenomenologie in binnen- en buitenland. Hij is de bezorger van Jean- Paul Sartres en Benny Lévy's 'Wat blijft is de hoop' (2004) en redacteur van het boek 'Sartre. Een hedendaagse inleiding' (2005). Hij is als docent filosofie aan verschillende universiteiten verbonden.