Zalig de armen van geest

Sinds het einde van de negentiende eeuw wilde de christelijke arbeidersbeweging een structureel antwoord bieden op de sociaaleconomische wantoestanden die met de industrialisering gepaard gingen. Maar nog tijdens het interbellum kregen de gelovigen vanop de kansel te horen dat de al twintig eeuwen oude christelijke liefdadigheid (van de kant van de welstellenden) en lijdzaamheid (van de kant van de behoeftigen) meer dan voldoende waren om de sociale kwestie op te lossen. Katholieke werkliedenverenigingen waren voor de Vlaamse geestelijken hoogstens een noodzakelijk kwaad om het socialisme en het communisme in te dammen en de maatschappij voor Christus te heroveren. Als de sociaaleconomische net zomin als de politieke, de culturele en de religieuze democratisering bij de clerus genade vond, was het omdat die de moderne wereld kenmerkte. Een wereld die uit de renaissance, de Reformatie, de verlichting en de Franse Revolutie ontstaan was. Een wereld waar, tegen alle christelijke wereldverachting in, materialisme en zinnelijkheid hoe langer hoe meer de bovenhand kregen. Christian de Borchgrave is doctor in de geschiedenis, adviseur bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers en wetenschappelijk medewerker aan het Ruusbroecgenootschap (UAntwerpen). Hij publiceerde voornamelijk over de geschiedenis van de katholieke kerk in Vlaanderen tijdens het interbellum. ‘Een prachtig boek dat de aarzelingen van de Kerk heel mooi blootlegt. De angst om zichzelf te verliezen als ze de moderne wereld omarmt.’ - Rik Torfs