Vurige pleidooien

Vurige pleidooien beroemde redevoeringen over schuld en onschuld Schokkende, invloedrijke woorden hebben vaak de vorm van een redevoering. De goede redenaar weet met een vlammend betoog zijl gehoor voor een opvatting of ideaal te winnen. Het gaat daarbij niet zozeer om mooi of lelijk, als wel om overtuigingskracht van een individu ten opzichte van een groep mensen. Opvallend is dat het in veel redevoeringen draait om het vaststellen van schuld of onschuld. Ook in de vier vurige pleidooien die hier besproken worden, staat de schuld van een individu ten opzichte van een groep centraal. De filosoof Socrates verdedigt zich in 399 v. Chr. tegen de Atheense burgers die hem beschuldigen van het bederven van de jeugd en godslastering. Maximilien de Robespierre vraagt ten tijde van de Franse Revolutie om de doodstraf voor Lodewijk XVI, die het leven van de Franse republiek en burgerij in de weg zou staan. In 1961 spreekt Gideon Hausner de beroemde aanklacht tegen Adolf Eichmann uit. Dezen 'nette' bureaucraat draagt volgens Hausner een groot deel van de schuld voor de Holocaust. Oud-dissident Václav Havel richt zich in 1990 als president tot Tsjechen en Slowaken. In zijn nieuwjaarstoespraak legt hij de schuld van veertig jaar onvrijheid niet bij de communistische machthebbers maar verklaart hij iedere landgenoot medeplichtig. Marcel Becker, Cornelis Verhoeven en joke Hermsen schetsen in essays de culturele en historische context van de redevoeringen en gaan in op hun sociale en filosofische betekenis, retorische kwaliteiten en hun effect.