Verhandeling over de verbetering van het verstand / Filosofie & retorica / 10

Baruch de Spinoza (1632-1677) is de eigenzinnige, doelbewuste en onverschrokken denker bij uitstek. De vader van de Verlichting is hij genoemd, een monument voor de vrijheid van denken.

De Verhandeling over de verbetering van het verstand, Tractatus de intellectus emendatione, en over de weg waarlangs dit het beste tot de ware kennis der dingen kan geraken behoort tot Spinoza's vroege werken, evenwel pas verschenen na zijn dood in 1677. De Verhandeling is als een inleiding tot de filosofie, waarin de afstand tussen de gewone lezer en de filosofie wordt overbrugd. Spinoza presenteert zijn traktaat als een kleine natuurgeschiedenis van de geest en diens ideeën. Zijn eigenlijke methode is niet zozeer gericht op de verbetering maar veeleer op een bevrijding of 'emancipatie' van het verstand.

De onvermijdelijke geboorte van de Verlichting kondigt zich aan in dit traktaat.

De Verhandeling is vertaald, ingeleid, van aantekeningen en een nawoord voorzien door Theo Verbeek.

Dit is het tiende deel in de serie Filosofie & Retorica onder redactie van Keimpe Algra, Jeroen Bons, Wessel Krul, Marc van der Poel en Theo Verbeek.

'Voortreffelijke vertaling van Spinoza’s onvoltooide inleiding in de filosofie; de beste Nederlandstalige uitgave en commentaar tot nog toe van de Tractatus de intellectus emendatione.'

'Spinoza’s hersengymnastiek in de Verhandeling heeft tot doel te laten zien dat onze twijfels, verzinsels en onware ideeën louter inbeeldingen zijn. Echte kennis staat in een één op één relatie tot de werkelijkheid en alle inbeelding, twijfel en onzekerheid is dus het product van kennis op lagere niveaus.'