Slotsom

Soms is het mij te moede alsof alle woorden waardeloos zijn, en ik vraag me af waarvoor ik heb geleefd. Daar heb ik geen antwoord op. Maar de kracht van de vraag neemt af, ik ga zitten en maak weer woorden.' Of.- 'Verdragen maken de geest steriel. Wie een geestesleven leidt, zou er niets van moeten weten. Verdragen sluiten uit.' De neiging is groot om te blijven citeren uit deze notities, die Elias Canetti gedurende de laatste jaren van zijn leven heeft geschreven, kort voor hij in Zürich op 14 augustus 1994 overleed. In Slotsom staan de finale overwegingen van een grote onaangepaste eenling: 'De onaangepasten zijn het zout der aarde, zijn de kleur des levens, zijn hun ongeluk, maar ons geluk.'Dit laatste deel is uitgemond in een streng zelfonderzoek, waarbij ook voor het eigen werk geen uitzondering is gemaakt. Men kan dit boek lezen als de nalatenschap van een mens die in vele werelden thuis was: in de mythen en letterkundes van deze wereld, maar ook in onze eigen tijd, die hij met koele blik evengoed als met medelijden analyseert, ondervraagt en veroordeelt. 'Was de mens het waard om te worden uitgevonden? Bestond er geen andere manier om de aarde te ruïneren?' De Aantekeningen van Elias Canetti, die hij in 1942 begon en met dit deel afsloot, behoren tot de blijvende, onuitputtelijke boeken van deze eeuw.De Oostenrijkse (maar in Bulgarije geboren) schrijver Elias Canetti (1905-1994) studeerde in Wenen natuurwetenschappen, maar promoveerde als doctor in de filosofie. Na de Anschluss (1938) vestigde hij zich in Londen, later in Zürich. In 1981 ontving deze auteur van Het Martyrium, Massa en macht en talrijke autobiografische (grotendeels in Privé-domein verschenen) werken als De behouden tong en Het geheime hart van bet uurwerk, de Nobelprijs voor literatuur.