Onsen Speghele Ystoriale in Vlaemsche. Codicologis

Met in totaal ca. 184 000 verzen is de Spiegel historiael de langste Middelnederlandse berijmde tekst die wij kennen. Deze wereldkroniek, een rijke verzameling van boeiende en leerzame verhalen over de geschiedenis van de mensheid tot omstreeks 1300, kwam in fasen tot stand en is het werk van drie auteurs. Tussen 1283 en 1288 schreef Jacob van Maerlant het grootste gedeelte, rond 1300 leverde Philip Utenbroeke een belangrijk aandeel, waarna Lodewijk van Velthem in 1315-1316 het werk voltooide. De handschriftelijke overlevering van de tekst is even overvloedig als gebrekkig: ondanks een negental handschriften met grote delen van het werk en ruim 250 fragmenten van andere handschriften is de tekst niet volledig bewaard gebleven. De handschriften en fragmenten van de Spiegel historiael staan in deze studie centraal. Door middel van een boek-archeologisch onderzoek wordt vastgesteld dat de fragmenten behoord hebben tot 55 handschriften, zodat het totale onderzoekscorpus op 64 handschriften komt. Onderzocht wordt waar en wanneer deze codices vervaardigd zijn, wie de bezitters en gebruikers van de handschriften zijn geweest en voor welke doeleinden de boeken gebruikt werden. Geconcludeerd wordt dat verreweg de meeste handschriften tijdens het eerste kwart van de veertiende eeuw in Vlaanderen gemaakt moeten zijn en dat zij vermoedelijk vooral vervaardigd zullen zijn voor kapitaalkrachtige burgers. De auteur lanceert de hypothese dat de indrukwekkende productie van Middelnederlandse handschriften in Vlaanderen gedurende de eerste decennia van de veertiende eeuw wellicht verklaard kan worden uit de nieuwe politieke, economische en culturele verhoudingen van na de Guldensporenslag (1302). Het is voor het eerst dat de handschriftelijke overlevering van een belangrijk Middelnederlands werk zo volledig in kaart wordt gebracht en zo grondig onderzocht wordt. Deel 1 van de studie bevat het codicologische onderzoek; in deel 2 vindt men alle handschriften en fragmenten beschreven, terwijl door middel van 99 platen een of meer specimena van elk handschrift getoond worden.