Nederland in de Eerste Wereldoorlog deel 2

Dit tweede deel behandelt de neutraliteitspolitiek, welke Nederland in de jaren 1914, 1915 en 1916 tot aan de afkondiging van de onbeperkte duikbootoorlog op 31 januari 1917, heeft gevoerd. Na in het eerste hoofdstuk te hebben uiteengezet hoe Nederland heeft gereageerd, toen eind juli 1914 de zo lang gevreesde wereldoorlog ten slotte een feit was geworden, gaat de schrijver in het tweede hoofdstuk in op de aard onzer neutraliteitspolitiek, welke een academisch karakter droeg: gewapende tegenstand tegen elke mogendheid, die de soevereiniteit van Nederland mocht schenden. Het derde hoofdstuk behandelt de versterking onzer landstrijdkrachten, waarin de regering de beste waarborg zag om buiten de oorlog te blijven. Het vierde en het vijfde hoofdstuk laten zien op welke wijze de neutraliteit in Nederland en in de koloniën werd gehandhaafd. Ruime aandacht besteedt de schrijver vervolgens aan de neutraliteit op economisch gebied, het centrale vraagstuk, dat tijdens de gehele oorlog de regering heeft bezig gehouden. Nederland raakte nolens volens betrokken bij de blokkadepolitiek, welke de geallieerden tegen Duitsland voerden en waaruit het zich redde door de oprichting der Nederlandsche Overzee Trustmaatschappij (N.O.T.) welke jegens Engeland de verplichting op zich nam, dat de aanvoeren van overzee niet naar Duitsland zouden afvloeien, een verplichting, welke de regering, als in strijd met Nederland’s positie als neutraal land, niet zelf op zich had kunnen nemen. Uitvoerig wordt uiteengezet hoe de taak der N.O.T., welke zich aanvankelijk beperkte tot de aanvoer van contrabande, zich snel uitbreidde, zodat zij reeds medio 1915 alle aanvoeren naar Nederland omvatte, terwijl in 1916 ook de uitvoer van landbouwproducten en vis aan banden werd gelegd. De schrijver behandelt eveneens de moeilijkheden, welke de N.O.T. bij de uitvoering harer taak ondervond, met name door de welig tierende smokkelhandel, en de steun, welke de regering zich genoodzaakt zag haar te bieden, ten einde haar taak naar behoren te kunnen vervullen (hoofdstukken VII, VIII, en XI). De belemmeringen van de vrije vaart in de Noordzee, welke de belligerenten door hun maatregelen aan de scheepvaart in de weg legden en de beproevingen, welke deze onderging als gevolg van het gebruik, dat Duitsland van zijn duikbootwapen maakte, waaraan zovele Nederlandse schepen, niet zelden ook hun onversaagde bemanning, ten offer vielen, hebben in de hoofdstukken VI en IX behandeling gevonden. Na aldus de achtergronden te hebben belicht, waartegen de gebeurtenissen zich afspeelden, houdt de schrijver zich in de hoofdstukken XII en XII bezig met de verhouding van ons land tot Duitsland, resp. Engeland, waarbij wordt geconstateerd dat Duitsland meer begrip opbracht voor Nederland’s moeilijke positie op economisch gebied dan met Engeland het geval was. De betrekkingen van Nederland met de overige neutralen en met België hebben in de slothoofdstukken XIVen XV hun plaats gevonden.