Kraggenburg en de vaarweg van Zwolle naar de zee

Halverwege de 19de eeuw was een handjevol notabelen in Zwolle ervan overtuigd dat de stad de derde zeehaven van Nederland kon worden. De stille getuige hiervan ligt thans nog in de Noordoostpolder: de lichtwachterswoning Kraggenburg. Genoemde aanzienlijken richtten een particuliere maatschappij op om Zwolle bereikbaar te maken voor zeeschepen. Ingenieur B.P.G. van Diggelen liet voor de aan te leggen leidammen in het Zwolse Diep kraggen aanvoeren uit de plassen van Noordwest-Overijssel. Op een kunstmatig opgeworpen terp in de Zuiderzee werd Kraggenburg gebouwd. Deze werken zijn in de nationale en regionale geschiedschrijving vrijwel onvermeld gebleven; in dit boek wordt het verhaal over Kraggenburg voor het eerst tot in detail verteld. De werken in de Zuiderzee waren kostbaar en de Maatschappij verhaalde de kosten op de schippers door het heffen van tolgelden. De schippers organiseerden protestvergaderin- gen en schreven vele brochures. Ze richtten de schippersvereniging Schuttevaêr op. Na de in 1848 doorgevoerde grondwetsherziening van Thorbecke ging de kiachtenstroom naar het parlement. Het leidde in 1856 tot één van de eerste parlementaire enquêtes. In 1875 nam Rijkswaterstaat de werken over. Zij liet een nieuw Kraggenburg bouwen, dat de bijnaam van zeeburcht kreeg. De lichtwachters van Kraggenburg konden voortaan de vuurtoren bedienen zonder vrees voor eigen leven. De vuurtoren was voor duizenden schippers een vertrouwd baken in zee aan één van de drukst bevaren scheepvaartroutes. Tegenwoordig ligt het complex Kraggenburg in de Noordoostpolder. Het is een voor Nederland bijzondere vuurtoren met een midden op het dak staand licht. In Kraggenburg en de vaarweg van Zwolle naar de zee houden de schrijvers een warm pleidooi voor een waardige toekomst van dit rijksmonument.