Het Verloren Paradijs

Een nieuwe kijk op de literatuur van het fin de siècle

Het fin de siècle was een tijd waarin men geneigd was de werkelijkheid met een polariserende blik waar te nemen. In de perceptie - en in de (literaire) representatie - van de wereld bestonden de dingen vooral bij de gratie van hun tegendeel. Ook in de mens zelf maakte dit dualisme zich op een hardhandige manier kenbaar. De behoeften van het lichaam en de verlangens van de ziel vielen niet met elkaar te verenigen. De universele harmonie, zoals Adam en Eva die in het paradijs hadden gekend, leek grondig verstoord. Tegelijk was er een hevig verlangen om die harmonie op een of andere manier te herstellen, om de dingen weer in één groot verband bij elkaar te krijgen en daarmee de zo pijnlijk ervaren verscheurdheid te helen.

De literatuur heeft op een specifieke manier gestalte gegeven aan de angsten en verlangens die er toen - bewust en onbewust - leefden, zoals de angst voor degeneratie en het verlangen naar universele broederschap. Het boek laat zien welke angsten en verlangens er op een meer (of minder) verborgen manier gestalte hebben gekregen in de Nederlandse literatuur van het fin de siècle en vanuit welke bredere cultuurhistorische context die begrepen kunnen worden. Hierdoor krijgen tot dusver verborgen signalen betekenis en kunnen ze begrepen worden in relatie tot de belevingswereld van die tijd.

Het verloren paradijs is zeker niet alleen bestemd voor specialisten maar voor iedereen die belangstelling heeft voor de periode rond 1900. Het boek is toegankelijk geschreven, zonder onnodig vakjargon, niet in de laatste plaats met het oog op leesplezier.