Heimwee naar Venetie / Memoires / 11

Na aankomst in Madrid spant de inmiddels drieënveertigjarige Casanova zich in om een regeringsfunctie te verkrijgen: die van gouverneur van een kolonie van Zwitsers in de Sierra Morena. Deze hoop moet hij laten varen als hij door een onnadenkende opmerking de vriend van de invloedrijke Venetiaanse ambassadeur tegen zich inneemt. Hij reist vervolgens voor zijn genoegen naar Valencia, waar Nina Bergonzi, een Italiaanse danseres, maîtresse van de gouverneur van Barcelona, haar zinnen op hem zet. Casanova tekent een schokkend portret van deze Nina - wier zuster ook haar moeder was. Haar losbandigheid en excentriciteit choqueren zelfs hem. Zijn verhouding met haar brengt hem allerlei onheil: er wordt een moordaanslag op hem gepleegd, hij wordt onder een voorwendsel veertig dagen gevangen gezet, en krijgt daarna bevel Catalonië te verlaten. Belaagd door sluipmoordenaars reist hij Frankrijk binnen, waar hij herademt. In deze tijd besluit hij zich erop toe te leggen weer in de gratie te komen bij de Venetiaanse staatsinquisiteurs.Hij publiceert een driedelig werk ter verdediging van het Venetiaanse regeringssysteem. Wetend dat het nog lang kan duren voordat de stemming in Venetië omslaat, trekt hij in afwachting daarvan door Italië. In Napels ziet hij donna Lucrezia terug en hun dochter, de inmiddels met een bijna impotente, bejaarde markies getrouwde Leonilda. Ditmaal bedrijft Casanova wel de liefde met haar, en bezorgt de markies een erfgenaam. Hij komt in dit deel tal van andere oude vrienden (en vijanden) tegen, onder wie zijn vroegere grote liefde Henriëtta.Casanova's relaas van deze wederwaardigheden bevat een nieuw element: hij beseft dat hij een avonturier op zijn retour is en beschrijft zijn geleidelijke neergang op de hem eigen wijze: onverbloemd en ontragisch.