Gellu Naum – Zenobia

De enige roman van de laatste Roemeense surrealist, Gellu Naum, tevens de eerste samenwerking tussen Schwob en Uitgeverij Vleugels. Een grote, ongrijpbare liefdesroman. Van 1981 tot 1984 kwam in Comana (Roemenië) ‘Zenobia’ tot stand, in een stijl die even wisselend is als changeantzijde, zodat ik het ‘changeantproza’ zou willen noemen. De narratieve lijn wordt onderbroken door lyrische passages of theoretische en wijsgerige bespiegelingen. In Zenobia recapituleert en vervlecht Gellu Naum alle motieven uit zijn leven en werk, wat het boek niet enkel tot de summa van zijn oeuvre maakt, maar eveneens naast de hoogtepunten van de surrealistische prozaliteratuur plaatst, waaronder ‘Nadja’ van André Breton, ‘Aurora’ van Michel Leiris en ‘Hebdomeros’ van Giorgio de Chirico. In ‘Medium’, in 1940 geschreven, maar pas vijf jaar later gepubliceerd, sprak Naum de volgende zekerheid uit: Ik ben ervan overtuigd dat er in de huizen van deze of een andere stad een vrouw is die op mijn liefde wacht, een vrouw die op dat vlak al mijn verlangens zal objectiveren, een vrouw die mij misschien met dezelfde hartstocht zoekt als ik haar of anders haar leven leidt zonder iets van dat alles te vermoeden – en ik probeer alle boodschappen te ontcijferen, alle verschijningen te ontwaren die ze me al dan niet bewust stuurt, ik probeer met een weerzinwekkende en lugubere precisie de geringste aanwijzingen te verzamelen en elk herkenningsteken te ontdekken om het moment van onze ontmoeting al was het maar één seconde te versnellen. Die vrouw was dus Lygia Alexandrescu, met wie hij op 1 januari 1943 kennismaakte en in 1946 in het huwelijk trad – het was een liefde tot de dood hen vijfenzestig jaar later scheidde (voor zover ze de dood als een scheiding zagen). ‘Zenobia’ is de kroniek van hun liefde, vormgegeven in een artistiek experiment dat beantwoordt aan de grondbeginselen van het surrealisme. Vertaling Jan H. Mysjkin