De chemist

‘Chemist’ is een verouderd Nederlands woord voor ‘chemicus’ of ‘scheikundige’: iemand die verstand heeft van de scheikunde of de scheikunde beoefent. Tot in de 19e eeuw was het ook de naam van een beroep: het was iemand die chemicaliën, met name chemische geneesmiddelen, produceerde en verkocht. De chemist positioneerde zich zeker anderhalve eeuw (1670-1820) op de farmaceutische markt als zelfstandige leverancier van ‘chimicalia’ en medicijnen, naast de apotheker en de drogist. Dit boek beschrijft de fascinerende geschiedenis van de opkomst, bloei en neergang van de beroepsgroep van de chemisten in Nederland en de eeuwenlange strijd tussen apothekers en chemisten over de (chemische) geneesmiddelenbereiding. Tot enige vorm van institutionalisering van het chemistenberoep in de vorm van gereguleerde opleidingen, een corporatieve organisatievorm en een diplomastructuur is het in Nederland nooit gekomen. Dit zal een van de redenen zijn dat er over de chemisten heel weinig bekend is, en het beroep van de chemist in de geschiedschrijving van zowel de farmacie, de chemie als de geneeskunde tussen wal en schip is gevallen. In deze studie vult Henk Vermande dit hiaat. De chemisten hadden een gemeenschappelijk uithangteken: de salamander-in-het-vuur, embleem van de chemische bereiding van geneesmiddelen. Met dit uithangteken konden de chemisten zich onderscheiden van de apothekers met hun vijzel, de drogisten met hun gaper, en de distillateurs-brandewijnbranders met hun distilleerketel.