Verzamelde gedichten

Zbigniew Herbert werd op 29 oktober 1924 geboren in Lwów in de toen nog Poolse Oekraïne. Hij volgde clandestien onderwijs en was actief in het verzet tegen de Duitse bezetting van de Oekraïne. Na de oorlog studeerde hij rechten en filosofie. Hij vatte een liefde op voor de klassieken en voor de filosofie, waarin hij zich vanaf 1950 in Warschau verder verdiepte. In 1956 publiceerde hij zijn eerste dichtbundel, die welwillend werd gerecenseerd. Een jaar later al verscheen zijn tweede bundel, waarin hij afrekent niet zowel het literaire conformisme als de onderdrukking in de jaren van het stalinisme. Een dichter van formaat was opgestaan. Zijn eerste grote reis, naar Frankrijk, Engeland, Italië en Griekenland, maakte Herbert in 1958. Hij schreef daar een aantal persoonlijke verslagen en essays over die gebundeld werden in Barbaar in de tuin. In de jaren zestig kwam, na vertalingen in het Duits, zijn internationale doorbraak. In 1965 ontving hij de Lenau-prijs in Wenen. In de jaren zeventig verbleef Herbert veel buitenslands, onder meer als docent Europese letterkunde in Berkeley. Toen Herbert in 1974 de bundel Meneer Cogito publiceerde, werd hij de held van een ander, opstandig Polen. Het slotgedicht, 'Meneer Cogito's Opdracht', maakte een duizelingwekkende carrière, het werd een strijdlied tegen het communistische bewind. Velen kenden het uit hun hoofd. Rapport uit de belegerde stad (1983), opnieuw met gedichten over meneer Cogito, werd in heel Europa gepubliceerd en gelezen. Herberts naam begon keer op keer te vallen in verband met de Nobelprijs. In de jaren negentig, toen zijn gezondheid al te wensen overliet, verschenen er nog twee laatste dichtbundels. Op 28 juli 1998 overleed Zbigniew Herbert te Warschau. Dit boek is de eerste complete uitgave van Herberts poëzie ter wereld. Alle negen bundels die vanaf de jaren vijftig het licht hebben gezien plus een aantal verspreid gepubliceerde gedichten zijn hierin opgenomen. Nijhoffprijs-winnaar Gerard Rasch heeft de gedichten vertaald en van aantekeningen en een nawoord voorzien. Kees Fens in de Volkskrant: 'Toen ik het gedicht 'Openbaring' las. raakte ik meteen in beweging. Om de kern der dingen en die te raken lijkt het in veel van de voorafgaande poëzie te gaan. Lezend kom je niet zozeer in contact met de dichter, maar met talloze voorwerpen, vaak onopvallende: steentjes, een blokje hout. De dichter is een studieuze kijker die heel wat in de wereld tot een stilleven maakt. Zijn kijken is een vorm van denken.' Marjoleine de Vos in NRC-Handelsblad: 'Een dichter die hartstochtelijk van het leven wil houden, moet houden, zal houden, een dichter die dat toejuicht, een dichter van het hier en nu, een dichter van dingen en zintuigen. Midden in een wereld waar de kogels hem om de oren vliegen en waarin de geschiedenis de baas lijkt te zijn. ( ... ) Herbert houdt niet van abstracties. Hij houdt van de zintuigen, van vlekken, kleine beestjes, kiezels, aardige mensen, oude agenda's, een krukje.' Jo Covaerts in De Morgen: 'Een dichter die tegelijk een man van zijn tijd was en van een eeuwenoude Europese traditie. Hij probeerde het alledaagse te verzoenen met het epische. Of, zoals hij zelf zei over zijn alter ego meneer Cogito, hij was een schrijver die zijn pen geërfd had van een gans en Homerus. Ook zijn er ( ... ) ronduit romantische, ontroerende, de zinnen zinnestrelende gedichten met niet alleen verwijzingen naar de antieke oudheid maar hier en daar ook met prachtige commentaren bij de kunst uit de Nederlanden.