Het vrouwelijk principe in het Tibetaans boeddhisme

In het Tibetaans boeddhisme wordt het vrouwelijke bovenal gesymboliseerd door de dakini of 'hemeldanseres', een semitoornige geest-vrouw die zich manifesteert in visioenen, dromen en meditatie-ervaringen. Onder invloed van de psychologie van Jung en de feministische godinnentheologie kwam men in westers-wetenschappelijke commentaren tot een geheel eigen analyse van het Tibetaans boeddhisme. Daarin werd de dakini opgevat als de psychologische 'schaduw' van het individu, als vrouwelijke verlosser, of als een geobjectiveerd fantastiebeeld vanuit de patriarchale belevingswereld. Op basis van haar jarenlange ervaring als wetenschapper en Tibetaans-boeddhistische beoefenaar durft Judith Simmer-Brown te stellen dat dergelijke interpretaties ernstig tekortschieten. Ze toont ons op welke manier de dakini in de ontwikkeling van een meditatiebeoefenaar symbool staat voor de verschillende niveaus van persoonlijke realisaties: de geheiligde hoedanigheid van het lichaam; het moment waarop lichaam en geest elkaar diepgaand treffen in meditaties; de visioenwereld van rituele beoefeningen; en de lege, ruimtelijke hoedanigheden van de geest als zodanig. Als de meditatiebeoefenaar oog in oog komt te staan met de dakini, zal dat een sprankelende mentale ervaring teweegbrengen, een ervarin die zich aan het begripsmatige denken onttrekt en opgewekt wordt door haar directe blik, stralende lichaam en mededogende onthulling van de werkelijkheid. De wetenschappelijke onderbouwing en persoonlijke visie van de schrijfster maken deze studie tot een rijke bron voor spirituele zoekers die wezenlijk geïnteresseerd zijn in de verering van vrouwelijke godheden, de spirituele belevingswereld van de vrouw en de traditite van het tantra-onderricht.