Verboden voor honden en inlanders

Er zijn boekenkasten vol geschreven over de Nederlandse koloniale tijd in Oost-lndië. Bescheiden is echter het aantal Indonesiërs dat zich hierover in geschrift heeft uitgelaten. Op de vraag wat Indonesiërs zelf vonden en vinden van de jaman Belanda, de Hollandse tijd, probeert dit boek een antwoord te geven door hen aan het woord te laten. Die tijd had voor mondige Indonesiërs die naar onafhankelijkheid streefden, niet uitsluitend de voor de hand liggende kenmerken van een koloniaal onderdrukkingssysteem. Vooral het onderwijs dat zij genoten van niet zelden toegewijde en vakbekwame leerkrachten roept bij veel geïnterviewden warme herinneringen op, terwijl de chauvinistische kanten ervan ook vandaag nog de lachlust opwekken. 'We hebben niets tegen de Nederlanders persoonlijk, maar wél tegen hun systeem dat wij verfoeiden,’ zo verwoordde Soekarno, de eerste Indonesische president, het onderscheid tussen de persoonlijke verhoudingen en het systeem waarin koloniale onderdrukking en discriminatie tot uiting kwam. Zelfs voor de meest gematigden onder de Indonesiërs werd een grens overschreden, toen met een onverbeterlijke dikhuidigheid een slegs vir blankes-mentaliteit werd geëtaleerd, die door het gouvernement werd getolereerd. Zo kon men hier en daar in zwembaden, verenigingsgebouwen en dergelijke bordjes aantreffen met de mededeling: VERBODEN VOOR HONDEN EN INLANDERS. In die volgorde. En nog niet eens zo lang geleden...