Handboek Human Resource Development

Human resource development: de opkomst van een vakgebied Hendrik van der Zee en Bastiaan van Gent Mensen en organisaties vitaal houden in onze hedendaagse wereld is een ingewikkelde, controversiële en nauwelijks af te bakenen taak. Specialisten in human resource development (HRD) laten zich hiermee in, naar beste kunnen, opererend op het snijvlak van loopbaanbeleid, opleiding, competentiebevordering, kenniscultivering, verandermanagement, prestatieverbetering en bedrijfsvernieuwing. Het vak dat zij beoefenen mag dan bogen op een robuuste traditie, het vertoont vele gezichten en is bovendien danig in beroering. Het zelflerend vermogen versterken, zowel op individueel als op lokaal en institutioneel niveau, wellicht vormt dat de kerntaak. Op zoek naar een profiel Elke tijd kent zijn eigen beweging ter ontwikkeling van het menselijk potentieel. Een beknopte historie moet hier volstaan (zie onder anderen Hobsbawm, 1994; Israel, 1996; Perrow, 1986; Mok, 1990). Initiatieven vanuit de achttiende-eeuwse verlichte burgerij tot verheffing van het gewone volk, zoals de oprichting van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, vormen een vroeg markeringspunt. Memorabel is zeker ook de opmars van de arbeidersbeweging tijdens de negentiende eeuw, met in het voetspoor de eerste sociaal gezinde werkgevers die zich om het lot van hun personeel bekommeren. Verder moet de Eerste Wereldoorlog worden genoemd. Deze bracht niet alleen allerlei technische vernieuwingen voort, maar was tevens de bakermat van de instructieen testpsychologie, als antwoord op de opgave inderhaast grote groepen mensen klaar te stomen voor functies in de oorlogsindustrie, voor militaire taken en voor arbeidsplaatsen die vacant kwamen, nadat tallozen waren gemobiliseerd. Gedurende het interbellum deden uiteenlopende concepten over ‘goed’ organiseren de ronde. Al deze concepten hadden hun eigen kijk op het benutten van menselijke vermogens: het model van de rationeel-legale bureaucratie, ideeën over wetenschappelijke bedrijfsvoering en de ‘human relations'-beweging. Na de Tweede Wereldoorlog begint in Nederland de periode van de wederopbouw waarbij met vereende, zij het verzuilde krachten wordt ...