De dood nabij

Handreiking voor wie wil stilstaan bij leven en dood of betrokken is bij de praktijk van het sterven: mantelzorgers, familie van stervenden, professionele zorgverleners en vrijwilligers in de zorg. Onze samenleving laat een toenemende behoefte aan verdieping van het leven zien. Daarmee komt de dood ook meer ter sprake: goede keuzes in de laatste levensfase, het mysterie van het sterven en thema’s op het gebied van zingeving en levensbeschouwing. Hoe is het als de dood nabij is. Wanneer is het moment aangebroken om niet verder te behandelen. Moet over de diagnose en het komende sterven worden gesproken, ook als de zieke het gesprek mijdt. Wanneer is euthanasie een optie, wat is palliatieve sedatie, wat is versterven. Is er een hiernamaals. Zullen we elkaar daar weer ontmoeten. Berthilde van der Zwaag kwam deze thema’s ook tegen in de zorg voor terminaal zieken en hun naasten. Als verpleegkundige waakte ze ’s nachts bij patiënten thuis. Haar ervaringen hiermee vormen de basis voor dit boek. Tijdens deze waaknachten studeerde ze theologie. Na haar afstuderen aan de Vrije Universiteit kwam ze als geestelijk verzorger in een algemeen ziekenhuis weer met stervenden in aanraking. Momenteel is ze geestelijk verzorger in de eerste lijn. Aan haar ervaringen als verpleegkundige voegt ze in dit boek reflecties toe. Nu ze meer ervaring heeft, zowel in de omgang met zieken als in kennis over haarzelf, staat ze stil bij haar eigen handelen van toen. Andere keren betreft het achtergrondkennis of een gedicht dat aansluit bij een situatie.