De Achterkant Van Het Paleis

Het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam, waarvan de bouw in 1864 gereedkwam, ging in 1929 in vlammen op. De aangrenzende Galerij, die bij de brand gespaard bleef, werd in het begin van de jaren zestig afgebroken. Het op oude foto's magisch-realistisch ogende gebouwencomplex roept, zelfs zonder het te hebben betreden of met eigen ogen te hebben gezien, gevoelens van heimwee op. Het vormt het decor van deze allegorische vertelling, die geïllustreerd is met collages van de auteur.

De hoofdpersoon in het verhaal, een jonge advocaat, behandelt een zaak die hem veel hoofdbrekens kost. Op weg naar de betreffende zitting belandt hij in een justitiepaleis, gelegen in een stad àchter de stad. Daar gaat hij een hoogspersoonlijke confrontatie aan met Justhemia, godin van de gerechtigheid, die zowel de façade van 'het Recht' als de achterkant van het gelijk blootlegt. Zij zinspeelt daarbij op het mooiste recht, dat zich doorgaans evenwel buiten de rechtszaal afspeelt: de tegemoetkoming en de vergeving in de vorm van het prijsgeven van het recht. Maar ook wijst zij op de een na beste oplossing: een geschil via de rechter ordenend en soms zelfs glorieus te doen beslechten.

De publicatie is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van de Nederlandse Orde van Advocaten ter gelegenheid van 50 jaar Advocatenwet.

Paul Plochg (Utrecht, 1941) is als advocaat werkzaam bij De Kempenaer Advocaten te Arnhem en woont in Oosterbeek.

'Daar, aan de achterkant van het paleis, in een bovenkamertje, in de verste uithoek vond hij haar ten lange leste: zij, de veel, maar naamloos besprokene, over wie in de wandelgangen met diep ontzag werd gefluisterd, zij, die op voorhand reeds voelbaar aanwezig was geweest en die door iedereen blijkbaar als zijn meest dierbare anonieme naaste werd beschouwd, zij, Justhemia.'

' "Maar waar dient het Recht dan nog voor?" legde zij hem als vraag in de mond. "Recht is de maatschappelijke ordening als ultimum remedium, de lineaire beknoptheid van recht toe recht aan, wanneer de achterkant van het gelijk niet meer valt te achterhalen, wanneer consensus buiten beeld is, wanneer geven en nemen of vergeving niet meer valt op te brengen. Recht is niet alleen de dwaze vergelding van oog om oog, maar ook de kunstmatige harmonie, waaraan de chaotische, disharmonische wereld zich bij voorbaat wenst te onderwerpen. En soms openbaart zich daarin ook de glorie van het recht." '