Wat ik zie kan ik niet zijn

Wat ik zie kan ik niet zijn
een dichter op zoek naar de bronnen van Het Groene Woud
Tekst: Serge van Duijnhoven / fotografie: L.J.A.D.Creyghton

In het voorjaar van 2010 ontving dichter/performer Serge van Duijnhoven een schrijfopdracht in het kader van de zomermanifestatie Landkunst2010. Tijdens deze manifestatie konden tijdelijke en permanente kunstprojecten, theatervoorstellingen, geluidswerken en studiemiddagen op locatie worden bezocht en gehoord.

Het Groene Woud is een van de Nationale Landschappen in Nederland. Het is het groene gebied tussen de Brabantse steden Den Bosch, Tilburg en Eindhoven en dat gekenmerkt wordt door een mengeling van dorpen, natuurgebieden, landbouw en boomkwekerijen. In een setting van populierenbosjes, beken, omzoomde weiden, bossen en heide, dorpen, spoorbanen en autowegen wordt een landschap zichtbaar dat historie en actualiteit verenigt.

Serge van Duijnhoven werd gevraagd op zoek te gaan naar de genius loci van dat landschap, de geest van de plek. Geboren in Brabant, maar nu woonachtig en werkzaam in Brussel is hij van een jongen uit de provincie een stadskunstenaar bij uitstek geworden, voor wie de urbane wereld van poëzie, literatuur, muziek en theater zijn habitat is geworden.
Hij heeft zichzelf die zomer een 'literair bioloog-antropoloog' genoemd, die gewapend met niet meer dan een vulpen en een Moleskine aantekenboekje op expeditie ging naar de bronnen van Het Groene Woud.
'Wat ik zie kan ik niet zijn' luidt een van zijn dichtregels en het drukt uit wat de uitgever/redacteur als een essentie ziet van zijn verrassende teksten: als jongen kun je opgaan in het landschap, één worden met de bossen en de weiden, zonder je van dat één worden bewust te zijn. Als man kun je verlangen op te gaan in het landschap, je oren en ogen wijd open te zetten, je laten bezitten door wat die geest van de plek is, maar de kunstenaar, die van Duijnhoven is, kan dat paradoxaal genoeg alleen doen bij de gratie van de distantie.
In de gedichten en verhalen uit dit kleine boek wroet en worstelt hij met, liefkoost hij, alles wat dat gebied zo bijzonder maakt: de mensen, de planten, de dieren, de taal, de verhalen, het licht, de stilte en het lawaai, het fragiele verleden en brute heden.

Dat levert een aantal opmerkelijke teksten op, die soms het karakter van een lofzang, dan weer van een klaagzang krijgen, die de lezer betovert, beveelt, verleidt, en confronteert. Er zijn teksten die in dialect zijn geschreven, niet uit gewoonte of ideologie, maar uit bewondering voor de rijkdom ervan.
'Dood die te felle lamp in je hoofd. Zet de rust aan van buiten. Hoor wat blijft luisteren, bladeren, ademen in stilte', schrijft Van Duijnhoven in het gedicht 'Zweer af de prietpraat'.
Hoor als lezer wat het luisteren, bladeren en ademen van de dichter is!

L.J.A.D. Creyghton is een van Nederlands bekendste landschapsfotografen, met een lange staat van dienst. Al eerder werkte hij met Serge van Duijnhoven samen. Op uitnodiging van uitgeverij Pels & Kemper maakte hij speciaal voor deze uitgave nieuw werk. De foto's zijn recentelijk gemaakt in Het Groene Woud en niet eerder gepubliceerd. Creyghton woont zelf in het gebied en kent de omgeving 'van binnenuit'. Heel vroeg in de ochtend of in de avondschemering, als het licht het landschap schildert, kan men hem vinden op dijkjes, midden in weilanden, langs beken en aan bosranden. Zijn 'klassieke' foto's tonen ons niet alleen de schoonheid van het landschap, maar ook de ongrijpbaarheid en de rijkdom ervan. Zij dwingen ons precies te kijken en daar de tijd voor te nemen.

De jonge grafisch ontwerpster Silke Oude Griep maakte van dit boek een fijnzinnige publicatie, waarin tekst en beeld de aandacht krijgen die zij verdienen.