Vruchten van de goede en de slechte boom

Getergd en verontwaardigd noteerde Heyman Voicht van Oudheusden in de periode tussen 1577 en 1581 wat er in zijn hertogstad voorviel. Hij maakte aan den lijve de toenemende spanningen tussen katholieken en calvinisten in 's-Hertogenbosch mee. Dieptepunt voor hemzelf was een aanslag op zijn leven. Dieptepunt voor 's-Hertogenbosch was het gevecht op de Markt tussen de katholieke stadsmilitie en het calvinistische Schermersgilde. De strijd werd beslecht in het voordeel van de katholieken. Als eerbetoon aan de stad en ter waarschuwing aan de overige steden - reden voor zijn uitweiding over het in 1581 heroverde Brede en het nog steeds dwalende Antwerpen - werkte Voicht zijn aantekeningen uit tot een theologisch traktaat. Daarin bewees hij dat de katholieken het gelijk aan hun zijde hadden. Hun daden waren de vruchten van de goede boom, in tegenstelling tot die van de scheurmakers, de vruchten van de slechte boom. Voicht ontmaskerde ten slotte de boosaardige aanstichter van de opstand in de Nederlanden tegen kerk en koning. In dit boek wordt het tweede deel van Voichts traktaat uit het Latijn vertaald en toegelicht. Hiermee komt zijn katholieke visie op de gebeurtenissen voor een breed publiek beschikbaar. De lezer maakt kennis met de redeneertrant, het bronnengebruik en de humanistische schrijfwijze van deze Bosschenaar, die bovenden liet zien dat hij kon schelden als de beste.