Veertien

Veertien van Tamara Bach is een ingetogen roman die zonder complexen lijkt te zijn. Wanneer je verder begint te lezen en je stukje bij beetje meer te weten komt over het hoofdpersonage en haar belevenissen, moet je je eerste gedachte toch herzien. We worden in het boek meegenomen tijdens één dag in het veertienjarige leven van Bé. De dag die de auteur gekozen heeft om te beschrijven is de eerste schooldag na een lange vakantie. Bé lijkt een niet zo bijzondere zomer achter de rug te hebben, terwijl al haar vriendinnen erg veel hebben meegemaakt. Dat die zomer van Bé geruisloos was, lijkt maar een illusie. In het boek volgen we dus de veertienjarige Bé tijdens haar eerste schooldag. Het is een doodnormale dag, die ieder van ons ook al lijkt meegemaakt te hebben. De schrijfster kan erg sterk de alledaagse zaken neerschrijven. Bach heeft het boek in de tweede persoon enkelvoud geschreven. Zo lijkt ze echt in de gedachtenstroom van de veertienjarige Bé te zitten. Het zijn ook vaak erg korte zinnen, hoe het gaat als je aan het denken bent. Als lezer word je zo meegenomen in de gedachtenstroom van het hoofdpersonage zodat het heel realistisch overkomt. Bach beschrijft hoe Bé ’s morgens opstaat en dan merkt dat de banden van haar fiets plat zijn. Hierdoor moet ze rennen om de bus te halen. Dan blijkt dat ze vergeten is haar abonnement op te laden en nog moet betalen. Dit lijkt me zo uit het leven gegrepen en is voor mij alleszins heel herkenbaar. Er worden ook heel vaak interacties beschreven tussen de klasgenoten en welke gedachten Bé dan heeft. De auteur laat dan sterk zien hoe fragiel en complex het sociale leven van een veertienjarige kan zijn. (Afspiegelingsargument) “Je staat bij de halte als de bus eraan komt; hij rijdt zo langzaam, dat je het zo ook wel had gered. Je hebt geen busabonnement. Je bent vergeten er een te kopen. Dat had je vorige week al moeten doen. Je zoekt in je tas en haalt je portemonnee tevoorschijn. Je pakt geld. Je betaalt. Iemand stapt zomaar bij de achterdeur in en heeft vast geen abonnement. Die iemand wordt niet betrapt, omdat jij net bezig bent met betalen en de buschauffeur naar jou kijkt en vervolgends op knoppen drukt, waaroor je wisselgeld uit de machine valt die om hem heen is gebouwd. Je krijgt een papiertje. Je rijdt niet zwart. Je denkt aan olifanten en gaat op een plekje bij het raam zitten. Achter je hoest iemand in je nek. De bus staat op de kruising met de Hoofdweg. De bus wacht. Het volgende nummer vind je niet mooi.” Door de schrijfwijze van de auteur kan je op een goede manier meevoelen met het hoofdpersonage. Je zit als het ware in het hoofd van Bé en beleeft samen met haar elke interactie. Vooral de gevoelens van onzekerheid en kwetsbaarheid zijn het meest prominent aanwezig. Bé is voortdurend bezig met het navigeren van haar relaties, waarbij ze zich vaak onzeker voelt over wat anderen van haar denken. Je gaat mee met alle moeilijke momenten die ze beleeft zoals de nieuwe relatie van haar vader, de problemen op school, … Maar je mag ook mee haar gevoelens ondervinden wanneer ze terugdenkt aan haar eerste kus die ze van Anton heeft gekregen. (Emotionele argument) “Anton vraagt Juul of ze na het ijsje jou thuis wil brengen. Je zegt dat je dat heel fijn zou vinden. Of ze dat wil doen. Juul knikt. Ja natuurlijk brengt ze je thuis. Jullie eten de ijsjes op. Wassen jullie handen bij een fontein. Juul zegt dat ze vooruitrijdt omdat zij de weg weet. Maar alleen tot aan de volgende straat. ‘Jaha.’ Hand in hand. Zaterdag heeft Anton je je eerste kus gegeven. En je tweede. Vijf keer heeft hij je gekust. Zaterdag. Hij vraagt wanneer hij morgen langs zal komen. Je vertelt hoe laat je ’s middags thuis bent. Hij kan pas later. Maar dan komt hij meteen uit school naar jou toe. ‘Is dat oké?’ Dat is helemaal oké. Hij aait over je wijsvinger. Juul vraagt of ze mag oversteken. Anton zegt nee. Juul zucht en wacht. Vanbinnen ben je een vlinder.“ Veertien speelt zich af in één enkele dag. Het boek start terwijl Bé nog aan het slapen is en eindigt wanneer ze de deur van haar kamer dichtdoet om opnieuw naar bed te gaan. Doorheen de dag word je constant meegenomen door de gedachten van het hoofdpersonage. Die gedachten draaien vaak om de waan van de dag. Je beleeft dan mee de kleine zaken die een veertienjarige op school bezighoud. Maar die gedachten dwalen ook af naar haar zomer, die ze een groot deel ziek in bed heeft doorgebracht. Of naar de scheiding van haar ouders en hoe dat is verlopen. Of naar haar eerste kus. Hierdoor wordt de dag in het leven van Bé niet lineair verteld. Er zijn flashbacks en momenten van introspectie die je als lezer een dieper inzicht geven in haar emoties en motivaties. Ik vind de structuur een slimme keuze van de auteur die perfect aansluit bij de chaotische manier waarop jongeren vaak denken en voelen. (compositorisch argument) Wat “Veertien” onderscheidt van andere boeken die ik al gelezen heb, is de combinatie van eenvoud en diepgang. De schrijfster richt zich niet op plotwendingen of groots drama, maar op de alledaagse ervaringen van een tiener. Door de schrijfstijl wordt je makkelijk meegenomen in het verhaal. Je verwacht tijdens het lezen dat er toch wat moet gebeuren. Maar omdat het verhaal traag verloopt, lijkt het lang te duren en blijf je wachten op een plottwist. Die komt er enigszins wel, maar wordt op een heel rustige, subtiele manier gebracht. Ook de schrijfstijl is uniek, Bach gebruikt de tweede persoon enkelvoud als verteller. Dat is een manier die ik nog niet eerder heb gelezen. Bach gebruikt ook veel korte zinnen. Dit minimalisme maakt het boek toegankelijk voor een breed publiek en benadrukt tegelijkertijd de kracht van de innerlijke wereld van Bé. (originaliteitsargument) Ik heb heel erg graag Veertien van Tamara Bach gelezen. Het boek beklijfde en las heel erg vlot. De schrijfster kan op een erg subtiele manier de complexiteit van een puberleven weergeven. De schrijfstijl is bijzonder en neemt je zo mee in de leefwereld van het hoofdpersonage. Je dwaalt mee in de gedachten en komt beetje bij beetje de gebeurtenissen van een impactvolle zomer te weten. Veertien is een aanrader voor iedereen die op zoek is naar een intieme, authentieke leeservaring.