Vaardigheden voor zelfstandig leren

"‘Zelfstandig leren’ staat de laatste jaren volop in de belangstelling.

In de basisvorming en in de Tweede Fase van het voortgezet onderwijs speelt het begrip een centrale rol. Het houdt in dat leerlingen meer verantwoordelijkheid nemen over hun eigen leerproces, en minder afhankelijk worden van de docent. Om zelfstandig te kunnen leren zijn allerlei vaardigheden nodig, zoals: jezelf motiveren, bepalen wat je leerdoel is, een aanpak kiezen, jezelf vragen stellen, eventueel hulp vragen, jezelf kunnen beoordelen, en dergelijke. Bovendien moeten leerlingen - om zelfstandig te kunnen leren - zeer complexe vaardigheden beheersen, zoals studerend lezen, kritisch denken en samenwerkend leren.
Dit boek geeft een overzicht van leervaardigheden die van belang zijn voor zelfstandig leren.
- Wat houdt zo’n leervaardigheid precies in?
- Hoe kunnen leerlingen die leervaardigheid leren?
- En wat is er bekend over de effectiviteit van onderwijs in die leervaardigheid?
Dit zijn vragen die in dit boek aan de orde komen.
Het boek biedt een wetenschappelijk onderbouwd overzicht. Tegelijkertijd blijft het dichtbij de onderwijspraktijk. Veel aandacht wordt besteed aan het ‘hoe’ van onderwijs in leervaardigheden. Er worden voorbeelden, suggesties, procedures en methodes gegeven die in het onderwijs van alledag van pas kunnen komen. Stappenplannen voor het schrijven van verslagen en voor het leren in groepen, bijvoorbeeld. Maar ook een checklist waarmee leerlingen hun huiswerk kunnen controleren.
En manieren om ‘kritisch denken’ te bevorderen. Ten slotte wordt aandacht besteed aan de vraag hoe een samenhangend onderwijsprogramma voor leervaardigheden eruit zou kunnen zien.

Dr. Tanja Janssen is senior onderwijsonderzoeker aan het Instituut voor de Lerarenopleiding (ILO) van de Universiteit van Amsterdam. Zij publiceerde onder andere over schrijfonderwijs en over het literatuuronderwijs Nederlands.
Prof. dr. Geert ten Dam is rector van het ILO. Zij publiceerde eerder over sociaal-culturele verschillen tussen leerlingen en over sociale competentie.
Prof. dr. Bernadette van Hout Wolters is wetenschappelijk directeur van het ILO. Zij publiceerde met name over lees- en leervaardigheden, en over schriftelijk studiemateriaal."