Tunnelvisie op tunnelvisie?

De reeks Politiekunde is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie &
Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van de Politieacademie.
Politie & Wetenschap is ingesteld om een stimulans te geven aan de toegepaste
wetenschappelijke kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid,
de daarvoor benodigde kennisinfrastructuur en de daadwerkelijke benutting
van onderzoeksrapporten en -resultaten in politiepraktijk, beleid en opleiding.
Publicaties in de reeks Politiekunde betreffen in het algemeen concrete handleidingen,
modellen, instrumenten of werkwijzen die direct bruikbaar zijn
voor de politiepraktijk. Ze zijn veelal de uitkomst van onderzoek dat is verricht
in het kader van het meerjarige onderzoeksprogramma, de kernactiviteit van
Politie & Wetenschap.
Het afgelopen decennium is binnen de opsporingspraktijk veel aandacht besteed
aan het beter kunnen onderkennen en voorkomen van tunnelvisie in het opsporings-
en vervolgingsproces, vooral bij de maatschappelijk 'zwaarder' ervaren
misdrijven. Toch is tot op heden weinig empirisch onderzoek verricht naar de
wijze waarop in de dagelijkse opsporingspraktijk met tunnelvisie wordt omgegaan.
Bovendien is uit de literatuur bekend dat, naast tunnelvisie, ook andere
procesaspecten van invloed (kunnen) zijn op de effectiviteit en efficiency van
besluitvorming in rechercheteams.
In dit onderzoek wordt daarom onderzocht hoe Vaste Kern Leidinggevenden
(VKL) van Teams Grootschalige Opsporing (TGO) in de praktijk omgaan met
procesvalkuilen, waaronder tunnelvisie. Daarnaast wordt bekeken in hoeverre
een serious game een geschikt instrument is om dit inzichtelijk te maken en of dit
instrument ook voor leerdoeleinden gebruikt kan worden.
In de serious game blijken recherchemensen het gevaar van tunnelvisie breed
te onderkennen. De keerzijde is dat de VKL-teams 'onderzoeksenergie' verspillen
door juist slechts in zeer beperkte mate focus aan te brengen in het opsporingsonderzoek.
Ook voor andere procesvalkuilen lijkt de opsporingspraktijk
nog vatbaar.
De onderzoekers concluderen dat serious games bruikbaar zijn voor onderzoek
naar besluitvorming door VKL-teams, maar dan wel als onderdeel van meerdere
onderzoeksmethoden om een volledig beeld te krijgen. Daarnaast wordt
geconcludeerd dat het gebruik van een serious game een nuttige bijdrage kan
leveren aan de rechercheopleiding en -training. De serious game maakt procesmatige
valkuilen bij het opsporingsonderzoek en de reactie van VKL-teams
daarop voor henzelf inzichtelijk. Dit gebeurt bovendien op een leuke, goedkope
en arbeidsextensieve manier en levert waardevolle inzichten op om onderwijs
en training verder te verbeteren.