Theater aan de IJssel / Publicaties van de IJsselacademie / 195

In 1870 richtte een select groepje Deventer notabelen een schouwburgvereniging op, om het geven van concerten en toneeluitvoeringen te bevorderen in een daartoe geschikte ruimte. De beoogde “kweekplaats van goede zeden" werd gevonden in een al bestaande komediezaal achter een café-restaurant aan het Grote Kerkhof. Daar was overigens behalve voor zedenverheffende stukken ook voldoende ruimte voor variété voor ieders smaak. Tot aan het eind van de 20ste eeuw zou de schouwburg daar gevestigd zijn, zij het dat de panden na de Tweede Wereldoorlog door nieuwbouw werden vervangen. Dit ultramoderne gebouw werd bij de opening in 1954 bezongen als “een schone jonkvrouw die haar gasten van heinde en ver ontvangt met aangeboren gratie en een natuurlijk élégance.” Daarbij kon ze profiteren van de algehele naoorlogse cultuurhonger. Maar algauw was de jonkvrouw aan haar eerste facelift toe, en bovendien verloor zij een deel van haar klandizie toen in ons land zowat iedere gemeente van enige omvang over een eigen cultuurtempel ging beschikken. Ook deden de concurrentie van de televisie en de ontwikkelingen in de theaterwereld zich gelden; nooit meer zouden de bezoekersaantallen van de jaren zestig worden gehaald. Na veertig jaar was de nieuwe schouwburg zodanig verouderd dat weer besloten werd tot nieuwbouw. Ditmaal op een andere locatie, waar een lang gekoesterde wens van een kleine zaal in vervulling kon gaan. In Theater aan de IJssel geeft Jos Paardekooper een overzicht van veranderingen én constanten op cultureel en maatschappelijk gebied, zoals die zich weerspiegelden in de geschiedenis van een gewone, en soms ongewone, schouwburg in Nederland. Jos Paardekooper (1949) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Leiden. Hij is werkzaam als communicatiedocent in het hoger beroeps onderwijs en publiceert daarnaast op literair en historisch gebied. Hij stelde onder meer een Deventer literaire wandeling samen (Van Albert die scriver tot Jan de Zanger) en schreef over de Wilhelminafontein, de geschiedenis van het Deventer filmhuis, A.J. Duymaer van Twist en Johannes van Vloten.