Taalbarrieres in de zorg

''Wie niet heeft nagedacht over taal, heeft helemaal niet nagedacht'' (filosoof Alain, pseudoniem voor Émile Augiste Chartier, 1868-1951) Ongeveer de helft van de patiënten met een migratieachtergrond spreekt onvoldoende Nederlands om een gesprek met een hulpverlener te kunnen voeren en begrijpen. Dit geldt overigens ook voor veel doven en slechthorenden. Dat is een zorgelijke constatering, in een land waar mensen met dergelijke diverse taalachtergronden leven. Taalbarrières in de zorg beoogt de gevoeligheden rond 'taal' te benoemen en te beschouwen, en op basis daarvan een taalbeleid voor de gezondheidszorg te formuleren. In dit kader gaat het onder meer over: taal en taalvaardigheid, de emotionele en politieke betekenis van taal, het overbruggen van de taalkloof in een consult, tolk- en taalbeleid en de economische, ethische en praktische aspecten daarvan. Uiteraard is er volop aandacht voor de gespreksvoering zelf. De laatste hoofdstukken van het boek behandelen de inzet van tolken bij speciale doelgroepen: patiënten en cliënten in de geestelijke gezondheidszorg en kinderen die in een meertalige omgeving opgroeien. De epiloog is gewijd aan het begrip 'cultuur' en de afwezigheid daarvan in dit boek. In de bijlagen vindt de lezer onder andere informatie over de wijze waarop een professionele tolk kan worden ingeschakeld. Dit boek vormt de neerslag van de jarenlange betrokkenheid van de auteur bij het thema taal, tolken en toegang tot de zorg. Haar kennis en ervaring is opgebouwd door onderzoek, het geven van workshops en onderwijs, en tijdens de samenwerking met tolken in de praktijk van de hulpverlening. Een groot deel van de geboden informatie is ook van toepassing op gespreksvoerders buiten de gezondheidszorg, bijvoorbeeld in de juridische sfeer en in de maatschappelijke dienstverlening. Voor tolken is het zinvol te lezen wat gebruikers van hun diensten over hun werk te vertellen hebben.