Sporen naar Arnhem Centraal

In 2015 wordt in Arnhem het nieuwe station geopend, 170 jaar na de bouw van het eerste station. De stad heeft sinds 1845 vier opeenvolgende stationsgebouwen gehad. Behalve dit hoofdstation waren er in de loop van de jaren nog verschillende kleine stations en haltes, waarvan Velperpoort, Presikhaaf en Arnhem Zuid de belangrijkste zijn. Sporen naar Arnhem Centraal vertelt de geschiedenis van deze stations in samenhang met de ontwikkeling van het openbaar vervoer rond Arnhem. Het boek begint met de aanleg van de Rhijnspoorweg en de opening van het eerste station in 1845. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de uitbreiding van het spoorwegnet in de negentiende eeuw met lijnen naar Duitsland, naar Zutphen en naar Nijmegen. Deze groei maakte de bouw van een nieuw, groter station noodzakelijk. Het spoor had ook zijn invloed op de ontwikkeling van de stad. Ten noorden van het station verrezen nieuwe wijken en bij een spoorwegemplacement kwam industrie tot ontwikkeling. Ook het toerisme bloeide op, er kwamen verschillende grote hotels in Arnhem. Na de Tweede Wereldoorlog moest een grotendeels verwoeste infrastructuur worden hersteld. In een tijd van schaarste verrees een nieuw station, dat al snel niet meer paste bij het groeiende aantal reizigers. Dit was uiteindelijk in 1997 de reden voor de start van het project Arnhem Centraal, dat behalve een bus- en treinstation een parkeergarage, verkeerstunnel, spoorwegviaduct, kantoortorens en winkels in de directe omgeving omvatte. Bureau unStudio van Ben van Berkel ontwierp de plannen. Het vrij kleine en sterk hellende terrein stelde de ontwerpers voor grote uitdagingen. Het resultaat is een uniek stationscomplex, waarbij verschillende niveaus in elkaar grijpen en onderling verbonden zijn. De voltooiing van het nieuwe station is aanleiding om terug te blikken op de spoorweggeschiedenis van Arnhem. Groei en modernisering, maar ook oorlog en geweld leidden ertoe dat er steeds weer andere stations nodig waren. Gebouwen die moesten voldoen aan de stand van de techniek en de eisen van de tijd.