Satanskinderen? / MemoReeks / 39

In de jaren veertig van de vorige eeuw heeft Jos Coopmans een deel van zijn jeugd doorgebracht in een 'gesticht': eerst in een katholiek kindertehuis waar hij als kleine jongen na een uithuisplaatsing werd ondergebracht en daarna in het eveneens katholieke 'opvoedingsgesticht' Harreveld. Dat was een internaat waarin zowel voogdijkinderen als jongens die onder toezicht van justitie waren gesteld, werden geplaatst. De leiding van Harreveld was in handen van de Broeders van Amsterdam, officieel de Broeders van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten. De jaren op Harreveld waren voor Jos acht verdrietige jaren, waarin zijn verlangen naar vrijheid, naar zijn eigen dorp en naar 'thuis' steeds groter werd. Vanwege de onevenwichtige samenstelling van de jeugdige bewoners - 'boefjes' versus kinderbeschermingspupillen - was er van normale vriendschappelijke verhoudingen niet of nauwelijks sprake. De broeders deden hun uiterste best, maar moesten hun beleid en regime wel afstemmen op de moeilijk te behandelen jongens. Dat gaf de nodige spanning en later, bij de oudere jongens, kwam daar ook nog de nodige seksuele agressie bij. Er heerste op Harreveld in die jaren een bijzonder seksueel klimaat, dat ook Jos aanvankelijk op het verkeerde been zette. Op een enkele uitzondering na waren de broeders daarbij niet betrokken, al is het beeld dat de afgelopen jaren met name in de media werd geschetst van het seksueel misbruik door religieuzen in instellingen nogal anders. In dit levensverhaal, dat de auteur schreef om de problemen waar hij op latere leeftijd mee kampte van zich af te schrijven en die te maken hadden met zijn armoedige afkomst en zijn gestichtsverleden, laat hij zien dat de werkelijkheid toch wat genuanceerder was dan de nu in de publieke opinie levende voorstelling daarvan.