Praktische pedagogiek als theorethisch probleem

Opvoeding en onderwijs nemen in het maatschappelijke debat een steeds centralere plaats in. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is de Nederlandse universitaire pedagogiek door het sterke accent op internationalisering steeds meer met de rug naar de eigen samenleving komen te staan. De pedagogiek is van oudsher een praktische wetenschap, maar die oriëntatie is ze dus gaandeweg kwijtgeraakt. Voor zover de pedagogiek zich in de afgelopen twee decennia met praktische thema’s bezig hield ging het eigenlijk uitsluitend om empirisch onderzoek naar voorwaarden van door de politiek geformuleerde beleidsdoelen.

In Praktische pedagogiek als theoretisch probleem pakt Bas Levering de draad op waar ‘de meest multidisciplinaire discipline onder de sociale wetenschappen’ haar is verloren. Dat is hard nodig, want hoe meer de samenleving met morele kwesties in opvoeding en onderwijs in de knoop is geraakt, hoe minder de wetenschappelijke pedagogiek er een antwoord op wist te geven. Het is vooral het probleem van de normativiteit dat de vormgeving van een praktische wetenschap tot een ingewikkeld theoretisch probleem maakt. In deze bundel worden niet alleen actuele pedagogische vragen aan de orde gesteld, maar wordt ook een aanpak gepresenteerd waarmee een praktische pedagogiek een antwoord op die vragen kan formuleren.

Van de verzamelde opstellen, die in deze bundel zijn opgenomen, is het oudste vijfentwintig jaar geleden geschreven en het nieuwste speciaal voor dit boek geschreven. Pleit vlijt? (1985), Normverlies in wetenschap en samenleving (1987), Hoezeer moet je de slechtheid begrijpen om een goed mens te kunnen zijn? (1998), Conceptuele analyse als empirische methode (1999), De zorgelijke staat van het geweten (2003), Het eeuwige feit-norm probleem in de pedagogiek (2004), Een taak van de school of een taak voor de ouders? (2007), Opvoedingswetenschap als spiegel van de beschaving (2008), Het motivatieprobleem is nog lang niet opgelost (2009), Honden kunnen net zomin spelen als muggen kunnen dansen. Over biologische antropologie: tegen de evolutietheorie. (2009), De betekenis van de filosofie voor de pedagogiek (2010).