Op zoek naar grenzen

Op zoek naar grenzen
Toepassing en uitvoering van de wetten voor oorlogsslachtoffers
Elly Touwen-Bouwsma

In Op zoek naar grenzen beschrijft dr. Elly Touwen-Bouwsma de moeizame verwezenlijking van de idealen van ereschuld en bijzondere solidariteit in ons rechtsstelsel. Beide termen staan symbool voor de morele verplichting van de overheid zorg te dragen voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Steeds opnieuw moest worden vastgesteld wie wel en wie geen recht had op een buitengewoon pensioen of een bijzondere uitkering. De overheid delegeerde deze taak aan de Buitengewone Pensioenraad, de Uitkeringsraad en de Raad Uitkeringen Burgeroorlogslachtoffers, maar zij hadden hun handen geenszins vrij. In een complex samenspel van overheid, belangenorganisaties en de rechters van de Centrale Raad van Beroep werden de grenzen getrokken.

Touwen-Bouwsma laat zien dat de toepassing en uitvoering van de wetten zich grotendeels voltrok buiten de gangbare beleidskanalen van de overheid, met alle bestuurlijke problemen van dien. Een complicerende factor was dat telkens nieuwe groepen oorlogsslachtoffers om toelating tot de wetten vroegen. Dit leidde tot heftige discussies tussen de betrokken partijen die regelmatig lijnrecht tegenover elkaar kwamen te staan bij het vaststellen van de gronden voor toe- of afwijzing. De invulling van ereschuld en bijzondere solidariteit bleek in de praktijk verre van eenvoudig.


Over de auteur
Elly Touwen-Bouwsma is historisch antropoloog en verbonden aan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Zij publiceerde verscheidene artikelen over de Japanse bezettingspolitiek en de gevolgen daarvan voor minderheidsgroeperingen, zoals de Indische Nederlanders en de Chinezen.