Op de rand van het verstand

Wanneer iemand in een rustig Kroatische provinciestadje - waar iedereen dezelfde mening hoort te hebben - het plots waagt om op een feest zijn baas, die net al lachend een anekdote aan het vertellen was over hoe hij ooit vier hongerige inbrekers heeft neergeschoten, ervan te beschuldigen dat hij een misdadiger is, wordt hij het slachtoffer van een hele ketting aan geruchten, processen en straffen. "Op de rand van het verstand" is een aanklacht tegen het conformisme zoals zich dat tijdens het interbellum overal in Europa in een zeer gevaarlijke richting aan het ontwikkelen was. Krleža steekt de draak met meelopers, jaknikkers, slijmballen en nazeggers en neemt daarbij ook keihard de oorlogszuchtige politiek op de korrel. Er bestaat voor hem slechts één soort ware mens: zij die ingaan tegen de domheid die zich overal verspreidt en niet bang zijn om tegen schenen te schoppen. Eén van de hoogtepunten: de protagonist bezoekt de Sixtijnse Kapel. Een grappige en tegelijk ook diepgaande roman die qua thematiek eigenlijk weinig zeggingskracht verloren heeft. Het deed me hier en daar wat denken aan "Het zwarte bloed" van Louis Gilloux. De tweede Krleža die ik dit jaar lees en alweer een schot in de roos. 4.5/5 "Tot mijn tweeënvijftigste jaar leefde ik het saaie en eentonige leven van een doorsneeburger met koetsiersmentaliteit en hoge hoed: ik was een regelrechte nul te midden van een menigte regelrechte grauwe nullen [...]." "Wat zou men nog kunnen zeggen over deze tijd die in de doorslaggevende en zegevierende kracht van de voetbal gelooft?" "Waarom een psychiater? Wanneer iemand zich verveelt wil dat nog niet zeggen dat hij een psychiater nodig heeft!" "[...] zodat een nieuwe dichter, een nieuw genie en een nieuwe desperado gelanceerd zou kunnen worden; hij zou overigens eindigen zoals ze allemaal geëindigd waren: op de stoel van een corrector, in het gekkenhuis of in de goot."