Nalatenschap als toekomst

'Verstandig, schrander en bekwaam', zo omschreef Maria Duyst van Voorhout, Vrijvrouwe van Renswoude de jongens aan wie zij haar immense fortuin ten dienste wilde stellen. Met haar nalatenschap zouden in Delft, Den Haag en Utrecht drie Fundaties worden gesticht. Hier ontvingen in de tweede helft van de achttiende eeuw kansarme maar begaafde jongens uit drie stedelijke weeshuizen een beroepsopleiding die normaal gesproken alleen voor het meer vermogende deel van de bevolking was weggelegd. Eminente wiskundigen gaven hen een grondige basisopleiding in de mathematische wetenschappen waarna zij verder in een door hen gekozen 'vrije kunst' werden opgeleid door de beste leermeesters in hun vakgebied. Geen andere instelling in de Republiek verzorgde op zo'n hoog niveau technische opleidingen waarbij theorie en praktijk in relatie tot elkaar werden onderwezen. Dit maakt de Fundaties uniek in het onderwijsbestel van de Republiek. Veel van de ruim 200 waterstaatkundigen, bouwkundigen, officieren bij leger, marine en koopvaardij, beeldend kunstenaars en medici die door de Fundaties zijn opgeleid, hebben binnen hun beroepsgroep een bijdrage geleverd aan vernieuwingen en verbeteringen. Daarmee voldeden zij aan de laatste wens van de Vrijvrouwe: de inzet van hun talent en hun kennis voor de toekomst van het vaderland.