MITSWA EN CHRISTENPLICHT

'Waar was u gedurende oorlog?' vroeg een rabbi hem in de jaren tachtig. 'Ondergedoken,' luidde het antwoord. Max Leons - schuilnaam: Nico - was inderdaad ondergedoken. Maar tevens zat hij in het verzet. Samen met zijn vriend Arnold Douwes, zoon van een hervormd predikant, runde hij de onderduikorganisatie die Johannes Post uit Nieuwlande - noodgedwongen door verraad - aan hen had overgedaan. Leons zocht en vond in de directe en wijde ombeving van het Drentse Nieuwlande voor honderden onderduikers - uit heel Nederland afkomstige vluchtelingen - schuiladressen. Arnold Douwes beschreef in code op losse papiertjes wat hen overkwam. Die papiertjes, bewaard in flessen en verstopt onder de grond, vormden tezamen een dagboek. Na de oorlog bleken de geschriften een schat aan informatie te bevatten, waarvan ondermeer professor Lou de Jong dankbaar gebruikmaakte voor zijn geschiedsschrijving van Nederland in de tweede Wereld oorlog. De Jong vond dit het verhelderendste egodocument over de gang van zaken in de hulpverlening aan joodse onderduikers. Voor Arnold Douwes was zijn werk een christenplicht. hij werd, net als vele ander hulpverleners uit Nieuwlande en omgeving, onderscheiden door het Israelisch instituur Yad Vashem. Max Leons kreeg geen onderscheiding: als zoon van het oude volk was hij verplicht om zijn joodse medemens bij te staan in tijden van nood, voor hem was het een mitswa. Dit boek is een uitwerking van de dagboekaantekeningen, aangevuld met de in 1998 op schrijft gestelde memoires van Douwes en de onopgesmukte herinneringen van Max Leons zelf. Mitswa en christenplicht vertelt het verhaal van een unieke samenwerking; over hoe twee eigenzinnige mannen bevriend raakten in de moeilijkste tijd uit de Nedelandse geschiedenis: de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog.