Markies de Sade in levenden lijve

Als er ooit nog eens een boek verschijnt over moderne uitgevers die niet alleen aan inkomsten dachten, verdient daarin - naast Johan Polak - zeker Jean-Jacques Pauvert een ereplaats. Want de manier waarop de laatste zich, behalve met de uitgave van het werk van Le Marquis de Sade, ook met diens levensachtergronden bezighield, kan als voorbeeldig voorbeeld gelden van het tegendeel van elk modern winstbejagmanagement. Pauvert nam niet alleen reeds op 20-jarige leeftijd het risico zijn naam als uitgever te 'bezoedelen' door die aan Sade te verbinden, nee, hij ging nog verder: zijn integere aanpak leidde ertoe dat hij nu - als 65-jarige - in levende lijve samen met Sade als 'Verlichter' figureert, twee eeuwen overbruggend in een magistraal werk waarvan het eerste deel ('Een natuurlijke onschuld') thans in vertaling is verschenen. Pauverts Sade-biografie biedt een ánder voordeel: dat van de twijfel. Zonder te veroordelen laat hij Sade zien zoals hij was in de periode 1740-1783, als kind, jongen, man, echtgenoot, vader, maar ook als de gevangene der vreemde hartstochten die in wezen niets menselijks-vreemds blijken te hebben.