Kopstukken

Hersenwetenschappers werken continu aan het ontrafelen van de geheimen van ons brein. Hun ontdekkingen spreken enorm tot de verbeelding maar creëren soms ook verwarring: we kunnen steeds meer meten maar kunnen we ooit de hele menselijke geest begrijpen? En wat blijft er dan nog van 'ons' over? In Kopstukken gaat Jeroen Geurts in op deze en andere interessante dilemma's over hersenen, bewustzijn, vrije wil en het wetenschap-versus-religiedebat. Hij zoekt een aantal kopstukken uit de wereld van het hersenonderzoek op om hen persoonlijk aan de tand te voelen. Op deze wervelende reis volgen we hem op de voet naar onder anderen de stokoude maar nog steeds zeer scherpe Rita Levi-Montalcini, de beminnelijke verstrooide professor Oliver Sacks, naar Richard Dawkins, de gereserveerde Engelsman die het nog een keer uitlegt, en naar bewustzijnsfilosoof Daniel Dennett, die het raadsel al heeft opgelost.

Op meeslepende wijze discussieert Jeroen Geurts met zijn gesprekspartners, waarbij het enthousiasme voor alles wat met de hersenen te maken heeft van de bladzijden spat. De rode draad in de gesprekken is steeds het bewustzijn en de houding van een wetenschapper in het maatschappelijk debat. De geïnterviewde wetenschappers geven verrassend eerlijke en soms controversiële antwoorden. Ook zelf is Geurts openhartig: in de discussie over wetenschap en geloof vraagt hij zich af of zijn eigen houding wel consequent en eerlijk is en trekt hij de conclusie dat je als wetenschapper niet met een vrijblijvend standpunt kunt wegkomen. Hierdoor is Kopstukken een unieke combinatie geworden, een wetenschappelijk reisverslag met biografische en uiterst persoonlijke elementen. Het is een evaluatie van de grote filosofische vraagstukken binnen het hersenonderzoek, maar bovenal een aanstekelijke ontdekkingsreis door de fascinerende wereld van de hersenen.

Jeroen Geurts (1978) is neurobioloog en als universitair docent verbonden aan het VU medisch centrum. Eerder schreef hij: Over de kop. Fascinerende vragen over het brein.