Kalifaatontvluchters

De recente invasie van het Turkse leger in het noorden van Syrië heeft het onderwerp van de Syriëstrijders en hun vrouwen en kinderen meer dan ooit op de agenda gezet. Het feit dat velen erin geslaagd zouden zijn om onder de radar te verdwijnen is een reden tot zorg. Het gevaar dat mogelijk uitgaat van degenen die terugkeren uit het oorlogsgebied is al sinds 2013 een onderwerp van debat. Toen werd bekend dat enkele tientallen Belgen en Nederlanders zich hadden aangesloten bij de gewapende strijd in Syrië. In de jaren daarna zouden velen hen volgen. Mannen en vrouwen, soms in het gezelschap van hun kinderen, vertrokken naar het in juni 2014 uitgeroepen kalifaat. Maar ondanks het idyllische beeld dat door IS van het leven in het kalifaat werd geschetst, raakten velen uiteindelijk gedesillusioneerd en sloegen op de vlucht. Zij keerden terug naar België en Nederland, werden opgesloten in gevangenenkampen in Noord-Syrië of kwamen terecht in een van de gevangenissen in Turkije of Irak. In Kalifaatontvluchters wordt het verhaal verteld van de families die hun kinderen kwijtraakten aan de ideologie van IS, maar van wie een aantal het kalifaat wist te ontvluchten. Daarnaast wordt ingegaan op het relaas van mannen en vrouwen die zich aansloten bij de gewapende strijd, maar die uiteindelijk besloten terug te keren naar de landen die ze eerder hadden uitgespuwd. Het zijn verhalen over religieus fanatisme en meedogenloos geweld, maar ook over onvervulde dromen, uitgedoofde liefdesrelaties en het verlangen naar vrijheid.

Marion van San (1966) is senior onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (Risbo). Sinds 2009 houdt zij zich bezig met onderzoek naar radicalisering. Zij heeft over dit onderwerp vele nationale en internationale publicaties op haar naam staan.