Jheronimus Bosch, Verlossing Van De Wereld

Jeroen van Aken, alias Jheronimus Bosch (’s-Hertogenbosch, ca. 1450-1516) bekleedt in de Europese kunst van zijn tijd een uitzonderlijke plaats. Zoals andere kunstenaars toen was hij een vakman, maar dan wel een die met zijn uitzonderlijk schilderstalent vorm gaf aan de obsessies van zijn tijd. Terwijl zijn vakgenoten vooral de godsdienstige bekommernissen van hun tijdgenoten uitbeeldden, gaf Bosch vorm aan zijn mens- en wereldbeeld. Ten dele maakte hij gebruik van oude religieuze beeldschema’s zoals het Laatste Oordeel en taferelen van heilige kluizenaars, ten dele schiep hij nieuwe profane kunst. Bosch’ waarden- en normenstelsel is eigen aan de stedelijke burgerij van zijn tijd. Zoals zijn standgenoten zetten Bosch zich sterk af tegen het volk en zijn cultuur. Niettemin nam de kunstenaar heel wat volkse stijlmiddelen en onderworpen uit mythe en folklore over. Bosch’ kunst onthult hoe de laatmiddeleeuwse/vroegmoderne burgercultuur gestalte kreeg doorheen een ideologische en artistieke strijd. Andere sporen van deze wisselwerking bleven bewaar, maar Bosch alleen wist zijn overtuiging op geniale wijze te verbeelden. Heel zijn werk behandelt existentiële onderwerpen: de menselijke impuls tot het kwaad, de mogelijkheid tot redding. De stoffelijke wereld neigt naar het boze; welke kans op verlossing kunnen we verhopen? Ook de hedendaagse mens voelt zich aangesproken door de ruimte die Bosch schonk aan artistieke vrijheid, aan de duistere impulsen van een ongebreidelde verbeelding.