Inleiding comperatieve filosofie IIIA

"In deel I van dit werk werd een theoretisch kader ontworpen dat ons in staat moet stellen het Westers, Chinees en Indisch denken met elkaar te vergelijken.

In deel II werd dit model toegepast op bestaande levensvisies, respectievelijk gefundeerd op naturaliteit, rationaliteit en mysticiteit. Daarmee blijft het model zelf nog statisch. In deel III stellen we daarom de vraag naar de interne dynamiek van een dergelijk model.

Deel IIIA beperkt zich tot een onderzoek naar de zes mogelijke relaties die natuur, ratio en mystieke ervaring in de praktijk met elkaar verbinden. Dit komt neer op een bezinning op de relatie tussen wetenschap, Zen en theologie. De relatie natuur-wetenschap leidt tot de vraag naar de betekenis van de experimentele wetenschap en de technologie. De relatie natuur-mystiek heeft vooral betrekking op Zen. De relatie rationaliteit-mystiek is in feite van grote complexiteit en omvat dan ook het grootste deel van dit boek. De betekenis van de relatie tussen mystiek en rationaliteit gaat uit van de ideeën van angst en verwondering – die van de inverse relatie van het ‘Erstaunen’. Er wordt ingegaan op de ontmythologisering en de intellectuele mystiek.
De kern van het hele betoog vormt de cyclische relatie die tussen beide dimensies van het transcendente bestaan functioneert. In dit verband worden achtereenvolgens besproken: God in de natuurkunde, de idee van een ‘Vernunftglaube’ in de zin van Kant, met toepassing op boeddhisme en christendom, en de toevoegbaarheid van mystiek als kritische religiositeit aan het kritisch rationalisme van Popper.

In deel IIIB zal de ‘beatitudo’ aan de orde komen, evenals de interne dynamiek van het model, met onder andere het probleem van het dualisme en de complementariteit.

Verschenen delen: Inleiding comparatieve filosofie, Inleiding comparatieve filosofie II, Inleiding comparatieve filosofie III B"