'Ik heb u den Havelaar niet verkocht'

Multatuli contra Van Lennep
Dik van der Meulen

In 1860 spande Multatuli (Eduard Douwes Dekker) een proces aan tegen Jacob van Lennep over zijn auteursrecht op de Max Havelaar. Multatuli verklaarde op de zitting dat hij het handschrift niet aan Van Lennep had verkocht, maar de rechtbank besliste desalniettemin dat Van Lennep de rechten op het manuscript bezat.
Waren de rechters bevooroordeeld of hebben de advocaten misschien een steek laten vallen? Hoe zit het eigenlijk met Multatuli’s rechten op de Max Havelaar? Hoe heeft men in de loop van de tijd tegen dit proces aangekeken?
Vanwege de vragen die het proces tot op de dag van vandaag oproept, worden nu alle processtukken bijeengebracht en voorzien van gezaghebbend commentaar. Dit proces afdoen als een juridische strijd om auteursrecht zou de zaak te kort doen en om die reden zal deze rechtszaak ook worden beschreven vanuit een maatschappelijke en culturele context.

Een uitgave over het proces dat Multatuli tegen Jacob van Lennep aanspande om het eigendom van zijn Max Havelaar terug te krijgen, bezorgd en geplaatst in een breed (literair-)historisch perspectief.

Bijdragen van Marita Mathijsen, Jan Bank, Dik van der Meulen, David Peeperkorn, René Klomp, Robert Verhoogt, Ika Sorgdrager en Leo Frijda.

'Voor boekhistorici zowel als rechtshistorici en studenten sociologie en literatuurgeschiedenis aan te bevelen lectuur.'- NBD/Biblion

'Bijzonder is de sterke nadruk op de juridische aspecten en het feit dat het boek ruim veertig pagina's aan bijlagen met getranscribeerde proces- en bewijsstukken bevat... In een aantal gevallen hebben de auteurs de originele documenten onder ogen proberen te krijgen. Daardoor is de rol van Van Hasselt verduidelijkt... Ika Sorgdrager ontdekte dat hij wel aanwezig was op de zitting waarop het vonnis werd bekendgemaakt, maar dat hij niet in het rijtje van vijf rechters staat die de uitspraak hebben gedaan. De bezorgers van de verzamelde werken hebben blijkbaar over het hoofd gezien dat de twee rijtjes niet identiek zijn. Deze interessante uitkomst zet en passant ook de datering van enkele brieven in de verzamelde werken op losse schroeven... Het boek is zeker de moeite waard vanwege de combinatie van de juridische invalshoek, het feit dat primaire bronnen zijn geraadpleegd en de bijlagen met getranscribeerd materiaal. Er zijn nieuwe feiten en omstandigheden aan het licht gekomen over een kwestie die de afgelopen 150 jaar al veel aandacht heeft gekregen.' - Tjeerd Schiphof in Boekman

'Het is weliswaar zo geschreven dat het ook buiten wetenschappelijke kring gelezen kan worden, maar met zijn secure verantwoording biedt het tevens genoeg stof voor Multatulionderzoekers. In de bundel komen rechtsgeschiedenis, koloniale geschiedenis en literatuurgeschiedenis samen. Dit levert een vaak boeiend amalgaam van artikelen op die cirkelen rond de rechtzaak van Douwes Dekker tegen collegaschrijver en jurist Jacob van Lennep over het "kopijrecht" van Max Havelaar.' - Laurens Ham in De Academische Boekengids