Ik heb de koning van Engeland bediend

De onderhavige teksten zijn geschreven in felle zomerzon, een die de schrijfmachine zo verhitte dat ze verschillende keren per minuut haperde en stotterde. Niet bij machte de verblindende velletjes onder ogen te zien had ik geen controle over wat ik schreef, ik schreef dus verdoofd door het licht volgens de automatische methode en het zonlicht was voor mij zo oogverblindend dat ik alleen nog maar de contouren voor me zag van een fonkelende machine, waarvan het metalen bovenblad na een paar uur zo verhit was dat de beschreven bladzijden om de rol heen opkrulden. En aangezien de gebeurtenissen die het afgelopen jaar zo over me heen zijn gerold dat ik zelfs geen tijd had om de dood van mijn moeder te registreren, mij ertoe dwingen de tekst zo te laten zoals die in zijn eerste aanzet is, hoop ik dat ik eens de tijd en moed zal vinden om deze tekst steeds opnieuw aan te pakken en zo tot een zekere klassieke schoonheid om te werken, of dat ik onder de indruk van het moment en op voorwaarde dat die eerste spontaneïteit van de beelden wat gesleten zou zijn, de tekst zomaar met een schaar te lijf zal gaan om er die beelden uit te knippen die na verloop van tijd hun frisheid nog bezitten. En mocht ik er niet meer zijn, laat het dan een van mijn vrienden doen. Moge die hier dan een kleine novelle of een flink verhaal uit knippen. Zo. P.S. Die zomermaand waarin ik deze tekst geschreven heb, leefde ik onder indruk van Salvador Dali’s ‘kunstmatige herinnering’ en van Freuds ‘beklemde affect dat zijn uitweg vindt in spreken’. In Ik heb de koning van Engeland bediend neemt de Tsjechische auteur 1 ij Bohumil Hrabal (1914) ons mee naar zijn land in de periode tussen de jaren twintig en de zuiveringen van Stalin. De antiheld van dit boek is een piccolo, een dwerg bovendien ( … ik had steeds pech dat Ned me de vrouwen in mijn leven allemaal groter waren dan ik, want als ik voor hen stond keek ik telkens naar hun hals of hun boezem…), die koste wat kost carrière wil maken en tot de elite van kelners en miljoenen verdienende hoteleigenaren wil behoren. Ik heb de koning van Engeland bediend is echter meer dan een Bildungsroman over een klein kelnertje dat verlangt naar een maatschappelijke erkenning die hem nooit ten deel zal vallen; het is ook een geschiedenis van Tsjechoslowakije, van de grootheid en het verval. Hrabal schetst het leven van de middenklasse onder de Eerste Republiek, de oorlog, de collaboratie, het verzet, de machtsovername door de communisten … Bohumil Hrabal geldt in zijn land als een van de populairste hedendaagse schrijvers. Hij onderscheidt zich vooral als een radicaal vernieuwer van de literaire taal. Daarnaast weet hij door een haast tot het absurd doorgevoerde accumulatie van details het surrealistische en fantastische element in ons leven feilloos weer te geven. ‘Bohumil Hrabal belichaamt als geen ander het fascinerende Praag. Hij paart volkse humor aan barokke verbeelding; Milan Kundera