Hoofsheid is een ernstig spel / Griffioen

'Ga rechtop zitten, ellebogen van tafel, eet netjes!' Wie heeft dat als kind niet gehoord? Weinigen zullen gedacht hebben dat deze opvoedkundige vermaningen regelrecht teruggaan op de middeleeuwse tafelmanieren. Toch is dat zo: ze maken in elk geval deel uit van de hoofse etiquette. De hoofsheid, waaraan ons woord 'hoffelijkheid' nog verwant is, was in de loop van de twaalfde en dertiende eeuw tot volle bloei gekomen, en behelsde een uitgewerkte gedragscode voor de beschaafde edelman en -vrouwe. Die hoofse cultuur kreeg ook, en misschien wel vooral, haar beslag in de literatuur. Niet alleen in de befaamde Arturromans, maar ook in allerlei andere teksten werd de hoofsheid als ideaal uitgedragen. De epische teksten vorm- den een onderhoudende illustratie van hoofs en onhoofs gedrag, de lyriek bezong hoofse situaties en de niet-fictionele teksten plaatsten de hoofsheid in een directer belerend kader. Dit boekje laat de lezer aan de hand van een aantal korte teksten kennis maken met de middeleeuwse hoofse wereld, waarin de vrouw aanbeden werd, de (overspelige) liefde geheim diende te blijven en de hoffeesten aanleiding gaven tot verfijnde conversatie en gezelschapsspelletjes. Een wereld waarin de minne, met haar veredelende werking, de ridders met een sterk ontwikkeld eergevoel inspireerde tot het verrichten van dappere daden. Een wereld ook waarin men zijn plaats kende, waar men elkaar in zijn waarde liet en met respect tegemoet trad. En ten slotte een wereld waarin men voor het eten de handen waste....