Het speelveld, de spelregels en de spelers?

Dit is de vijfde editie van het handboek dat voorheen ?Het speelveld en de spelregels? heette en dat net twintig jaar geleden voor het eerst verscheen. De nieuwe benaming - de ?spelers? die nu aan de titel werden toegevoegd - drukt een vrij grondige herziening uit en wil bijdragen tot een verdere dynamisering van onze benadering.

Wat is er dan veranderd in vergelijking met de vorige edities? Meest opvallend - Geert Van Hootegem kwam erbij als coauteur en bracht zijn rijke sociologische en praktische kennis over arbeid en organisatie mee. Formeel werd de volgorde van de hoofdstukken aangepast om sneller tot de kern van de zaak door te dringen. Daartoe bespreken we van bij het begin een aantal belangrijke maatschappelijke problemen en uitdagingen en verschoven we het hoofdstuk over sociologische paradigma?s naar het einde. We verwachten dat deze herschikkingen de geleidelijkheid van de opbouw verder versterken.

Inhoudelijk werden, naast de inleidende hoofdstukken, nog andere hoofdstukken grondig onder handen genomen, zoals dat over ongelijkheid en over organisatie. We voegden een hoofdstuk over maatschappelijke ontwikkelingen (en hun impact op de klassenstructuur) toe. We diepten paragrafen, zoals over communicatie (ICT) en over verandering (transities), uit. Ook lasten we een bespreking van Luhmann (opnieuw) in.

Het doel van het handboek is nog altijd om de verworvenheden van de sociologische kennis onder te brengen in een samenhangend geheel en zo bij te dragen tot een betere kennis van de samenleving en haar belangrijkste componenten. Zo kunnen we de grote ontwikkelingen met kennis van zaken in hun context plaatsen, maar evenzeer leren we meer over onze eigen positie in de samenleving en hoe zij ons gedrag be?nvloedt. Het ontwikkelen van een ?sociological imagination? helpt ons om de juiste vragen te stellen over de samenleving en om relevante antwoorden te vinden. Over welke vragen gaat het dan? Vragen over de grote dilemma?s: individu versus samenleving, mogelijkheden versus beperkingen, nature versus nurture, solidariteit versus strijd, gelijkheid versus ongelijkheid.

Van dit laatste thema maakte we overigens, uitdrukkelijker dan voorheen, de ?rode draad? doorheen deze nieuwe editie van het handboek. We doen dat vanuit een eigen zicht op de drijvende krachten in de samenleving, met name de gestructureerde gehelen en de de collectieve spelers (groepen, organisaties, instituties).

Wat ook nieuw is: we maken meer en systematischer gebruik van de virtuele ruimte om tot een multimediaal product te komen. Zo bevat het elektronisch leerplatform een volledig herwerkte en aanpasbare powerpointpresentatie, een glossarium, een stel studietaken en zelftoetsen. Meer zit in de pijplijn, want we weten dat dit alleen maar een ?work in progress? kan zijn.

OVER DE AUTEURS

Jan Vranken is emeritus gewoon hoogleraar van de Universiteit Antwerpen, waar hij in onderwijs en onderzoek actief was over ongelijkheid, armoede, stedelijke problemen en diversiteit. Hij richtte er het Centrum OASeS op en de jaarboeken Armoede en Sociale Uitsluiting. Hij blijft actief op deze onderzoeksterreinen, ook buiten de academische wereld.

Geert Van Hootegem is gewoon hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven. Zijn specialiteiten zijn
arbeids- en organisatiesociologie, organisatieredesign en veranderingsmanagement. Omdat niets zo praktisch is als een goede theorie ondersteunt hij zowel profit als social organisaties vanuit het modern sociotechnisch gedachtengoed.

Erik Henderickx is hoogleraar sociologie, arbeidssociologie en HRM aan de Universiteit Antwerpen en academisch verantwoordelijke bij de AMS (Antwerpen Management School). Zijn onderzoek betreft de rol van HRM binnen organisaties, plaats- en tijdonafhankelijk werken en de uitdagingen van de ?ambidextrous organization?.
Luc Vanmarcke is docent sociologie aan de Vives-hogeschool te Kortrijk en tot voor kort aan de Arteveldhogeschool Gent. Hij heeft vooral belangstelling voor theoretische sociologie en in het bijzonder voor cultuur- en kunstsociologie en rechtssociologie.